Vikan - 09.03.1989, Page 30

FERMIMGAR
GÓÐA VEISLU GJÖRA SKAL
FERMINGARVEISLAN
- fyrsta stórveisla barnsins
TEXTI:
BRYNDÍS KRISTJÁNSDÓTTIR
Fermingarveisla er oftast
fyrsta stórveisla barns-
ins, sú sem mest er í
lagt og sem flestir gestir mæta
í. í bók Árna Björnssonar,
Merkisdagar á mannsævinni,
er í kailanum um fermingu
sagt að um fermingarveislur
og fermingargjaflr sjáist ekki
getið fyrr en eftir miðja 19.
öld. Þar er einnig frásögn af
fermingu eftir Þórberg Þórðar-
sons, sem hann hafði eftir
gömlum Reykvíkingum um
1860: „Börn voru fermd á vor-
in og stöku sinnum á haustin.
Fermingarveislur voru ætíð
haldnar. Til þeirra var boðið
nánust u skyldmennum ferm-
ingarbarnsins og kunningjum
þess og foreldranna. Þá var
stundum veittur matur, en
venjulega aðeins drukkið
súkkulaði og kaffl með brauði
og neytt dálítils víns. Ferming-
argjafir gáfu flestir, sem gátu.
Voru það peningar eða munir,
sem komu barninu að ein-
hverju gagni.“
Samkeppnin um
fallegasta
fermingarkjólinn
yfirgnæfði allt
Fermingarathöfnin sjálf hef-
ur haldist að mestu óbreytt
undanfarin ár, en ýmsar breyt-
ingar hafa orðið á því sem
henni fylgir. Tilskilinn fatnað-
ur hefur breyst, veislan sem at-
höfininni fylgir er orðin mun
stærri í sniðum — stundum allt-
of stór — og gjafirnar orðnar
svo miklar og dýrar að þær
yfirgnæfa allt. Kannski má þó
segja að kostnaður fýrir stúlk-
ur varðandi fatnað hafi verið
meiri hér áður fyrr, því þá
þurftu þær að eiga sérstakan
fermingarkjól, sem var þá hvít-
„Vbr ekki kokkur
í þeirri veislu"
Hilmar B. Jónsson mat-
reiðslumeistara þekkja flestir.
Hann var í áraraðir ritstjóri og
eigandi eina tímaritsins hér
sem fjallaði um matargerðarl-
ist, Gestgjafans. Hann er iðu-
lega kallaður til þegar sjá þarf
um veislur, jafnt í útlöndum
sem h ér heima, og hann og
kona hans reka nú Matreiðslu-
skólann okkar, þar sem á einni
kvöldstund er hægt að læra
ýmsa leyndardóma matargerð-
arlistarinnar — og þar á meðal
að útbúa fermingarveislu.
„Ég held þið gerið Vikunni
mikinn greiða að sleppa mér,“
sagði Hilmar, en hann slapp nú
ekki svo auðveldlega. „Æ,
þetta var nú ekkert merkilegt
og ég man lítið eftir veislunni,
nema hvað mig minnir að hún
hafi verið haldin daginn efitir
ferminguna. Ég og frændi
minn úr Reykjavík fermdumst
á sama degi og það var ákveðið
að slá veislunum saman, en
það var engan sal að fá og þar
sem við vorum nýflutt og hús-
ið óklárað var ekki hægt að
halda þar veislu. Ég held að
konurnar í fjölskyldunni hafi
ur að lit og síður, og jaf nframt
annan sem þær voru í eftir at-
höfinina sjálfa. Samkeppnin um
fallegasta fermingarkjólinn var
orðin svo mikil að hún var far-
in að yfirgnæfa allt annað.
Þetta hætti þegar farið var að
nota fermingarkirtlana í stað
þessara kjóla og þá jafht fyrir
stráka og stelpur. Strákarnir
sluppu auðveldar hvað varðaði
fatakaup, því þeir fengu jakka-
föt — alveg eins og fötin hans
pabba og afa - sem þeir voru í
við athöfnina og í veislunni á
eftir.
Víndrykkja í
fermingarveislum
Eins og sjá má af lýsingunni
hér að ofan hefur fermingar-
veisla alltaf fylgt athöfhinni og
lengi vel var kaífiboð algeng-
ast. Þá var oft hjálpast að til að
veislan yrði ekki eins erfið og
bakaði þá móðirin og allar
konurnar í ættinni tertur og
smurðu brauð. Þetta á við enn
í mörgum tilfellum, en matar-
boð virðast þó vera algengari
nú. Eins og segir hér að ofan
var gjarnan boðið upp á vín,
en oft leiddi víndrykkjan til
þess að gamlar erjur rifjuðust
slegið sam an og bakað tertur,
pönnukökur og eitthvað fleira
fínt, en ég var örugglega ekki
kokkur í þeirri veislu!"
Elín, kona Hilmars, sagði
þegar spurt var um mynd af
fermingarbarninu og þá helst
við veisluborðið: „Það er bara
til ein ómöguleg mynd af
Hilmari og mömmu hans.
Hann var nú heldur ólánlegur
því hann var svo stór - áreið-
anlega sá alstærsti sem var fe
rmdur þá. Þið ættuð ekkert að
vera að segja frá honum.“ Og
Hilmar bætti við: „Eina mynd-
in sem til er af mér ffá ferm-
ingunni er af mér og mömmu
fyrir framan húsið, í allri still-
ansa- og spýtnahrúgunni." En
okkur fannst mjög spennandi
að fá svona allt öðruvísi ferm-
ingarmynd, svo við linntum
ekki látunum fyrr en Hilmar
lét undan ...
upp og til leiðinda og jafnvel
slagsmála kom, öllum til mik-
illa leiðinda — sérstaklega
fermingarbarninu — og sem
betur fer er það mjög sjaldgæft
að boðið sé upp á vín í ferm-
ingarveislum núorðið.
Er veislan
fermingarbörnunum
minnisstæð?
Eftir því sem veislan verður
viðameiri því meiri nýjungar
og hjálpartæki er nú boðið
upp á til að létta fermingar-
haldið, s.s. að fá tilbúinn að-
keyptan mat eða kaffihlað-
borð, nóg er af sölum víðs veg-
ar sem hægt er að leigja og
halda þar veisluna. Þeir sem
halda veisluna heima og eiga
ekki nægan borðbúnað eða
dúka geta leigt slíkt og ýmis-
legt fleira er hægt að fá og gen»
til að létta sér veisluhaldið. En
hvernig er með fermingar-
börnin sjálf, ætli öll vinnan og
tilstandið í kringum vejsluna
eða veislan sjálf festist þeim í
minni? Að gamni spurðum við
fólk sem er þekkt fyrir áhuga
sinn á mat og matargerðarlist
hvernig fermingarveislan
þeirra hefði verið.
í Matreiðsluskóla okkar í
Hafnarfirði er hægt að
læra kökuskreytingar, að
útbúa kalt og heitt hlað-
borð eða kökuhlaðborð
fyrir ferminguna. Hilmar
B. Jónsson matreiðslu-
meistari (og sá sem man
ekkert efitir eigin ferm-
ingarveislu) leiðbeinir
ásamt fleirum. Yfirleitt er
um einnar kvöldstundar
námskeið að ræða þannig
að allir ættu að hafa tíma
til að fara.
30 VIKAN 5. TBL. 1989