Vikan - 28.06.1990, Síða 21

A Allt frá þvi að Kínverjar tóku að herða á heljartökum sínum í Tíbet 1955 hefur munkurinn og mannvlnurinn Dalai Lama XIV viljað frýja sig ábyrgð á
óumflýjanlegu blóðugu stríði við Kína með því að stiga af valdastóli. Tíbetar sjálfir taka það ekki í mál, því enginn annar leiðtogi hefur komið fram sem
betur er til þess fallinn að sameina þá í baráttunni fyrir tilverurétti sínum.
arnir reyndu aö lítillaekka þá, sérstaklega þá
elstu sem nutu mestrar virðingar meöal
fólksins. Lömum var beitt fyrir plóg og þeir
baröir meö svipum eins og asnar. Meðan á
pyntingunum stóö hæddu kvalarar þeirra þá
með því að hvetja þá til að bjarga eigin skinni
með kraftaverkum. Þannig voru þeir pyntaðir til
dauða. Áður en kínverskir kommúnistar lögðu
Tíbet undir sig var þar að finna 6224 klaustur-
þorp en nú eru einungis þrjú klaustur uppi-
standandi í Tíbet. Meðan Tíbet var stjórnað af
4000 klausturreglum var að finna jafnmargar
heilagar holdganir (tulkus) í landinu. Einungis
124 holdganir háheilagra lama komust undan.
Æðstu klausturhöföingjarnir voru tveir; Dalai
Lama og Panchen Lama. Sá síðarnefndi vesl-
aðist upp í kínversku fangelsi eftir að hann
hafði neitað að Ijúga að löndum sínum sam-
kvæmt forskrift kínverskra kommúnista.
Dalai Lama XIV
flúði frá sumarhöll
sinni í Lhasa 1959,
nokkrum klukku-
stundum áður en
kinverski herinn
beindi byssufóðri
sínu að aðsetursstað
Um það bil 110.000 Tíbetum tókst að flýja
land með það fyrir augum að bjarga sérstæðri
menningu sinni og siðum frá glötun. Það hefur
verið helsta verkefni útlagastjórnar Dalai Lama
að varðveita þann menningararf sem 2000 ára
skráð saga Tíbets skilur eftir sig, í afskekktum
byggðarlögum Indlands sem þeim var úthlutað
eftir að sýnt var að holskefla kommúnismans
hafði gleypt Tíbet með húð og hári.
Lhamo Dhondrub, sem hlaut viðurkenningu
sem löggild holdgun Dalai Lama fyrir 50 árum,
tók á móti okkur i gestastofu Gelugpa klaustur-
reglunnar. Fyrir aftan hann stóð gulllíkneski af
verndara Tíbeta, Chenrezi. Breiðleitt andlit
hans brosti gleitt er hann sá útganginn á
blaðamanni og Ijósmyndara sem höfðu ekki
farið varhluta af vatnselgnum í Himalajafjöllum
undangengnar vikur. Hann benti á ullarskó-
hans.
13. TBL.1990 VIKAN 21