Vikan - 05.03.1992, Qupperneq 34

CO C'J
Síðastliðið vor voru
\án til námsfólks í
foreldrahúsum hækk-
uð en lán til þeirra
sem leigja lækkuð.
Á sama tíma fór
Lánasjóðurinn fram á
að leigukostnaður
væri staðfestur með
skattaframtali.
■ Húsnæói í boði
fhíijTT rber9i með að93ngi að elcd
fbergi. fcSí °g Aþvottaher- ^
toivuinnfærslu. Hentnr' v„i °P 1
stúiku í skóla. " Vel fyr,r
nv fmr |
herbergja /búð, ca 80 fm ril -l
. hæö. neðarJeKa við J •>, ’ ‘ei£u-
H2 Itúsund, laus nú ab0gaVegknL,ei^’
LjfjrálsQ^jmerkt hetíar- Tiiboð
j síwa
.ndtst U
miðað við 100.000 kr. í sumartekjur. Reyndar
var ég meö 200.000 kr. í sumar svo að 50.000
dragast frá láninu vegna tekjutillits. Ég fékk því
ekkert í september og lítið í október. Mér
gengur ágætlega að komast af með þetta lán,
borga fimm til tíu þúsund heim eftir getu þótt
pabbi geri enga kröfu um að ég borgi. Af-
gangurinn af láninu fer í að reka bílinn, skóla-
bækur, föt, skemmtanir og aðra neyslu. Ef ég
færi að leigja myndi ég hafa mun minna á milli
handanna en ég hef núna. Reyndar myndi faö-
ir minn græða á því að ég flytti að heiman. Ef
hann byggi einn fengi hann 7.000 kr. á mánuði
í heimilisuppbót. Hann tapar því á kerfinu með
þvi að hafa mig heirna."
SEX HUNDRUÐ SKIPTU UM
HEIMILISFANG
Rúmlega 2600 stúdentar bjuggu í leigu-
húsnæði 1990-91, samkvæmt upplýsingum
frá Lánasjóði íslenskra námsmanna. Þá er
ekki talið með fólk í sambúð né einstæðir for-
eldrar. Lárus Jónsson, framkvæmdastjóri
Lánasjóðsins, telur að ekki sé fyllilega að
marka þessar tölur því að alltaf sé eitthvað um
að fólk gefi rangar upplýsingar um búsetu. „Ég
hef ekkert annað fyrir mér í því en menn álykta
sem svo þegar reglurnar breytast og aðstæður
fólks um leið.“ Hann segir að um sex hundruð
einstaklingar hafi skipt um heimilisfang þegar
lán til fólks í foreldrahúsum voru lækkuð vorið
1990.
Síðastliðið vor voru lán til fólks í foreldrahús-
um hækkuð aftur en lán til þeirra sem leigja
lækkuð. Á sama tíma fór Lánasjóðurinn fram á
að leigukostnaður væri staðfestur með skatta-
framtali. Lárus segir að eftir þessar breytingar
hafi skráðu fólki í heimahúsum fjölgað úr um
600 á vormisseri 1991 í rúmlega 800 á haust-
misseri 1991. Þá voru ekki taldir með nýnemar
sem fá ekki lán fyrr en eftir áramót. Munurinn
er því enn meiri, segir Lárus.
„Menn spyrja hvort siúdentar þurfi að
gefa upp leiguna og setja það fyrir sig“
Krafa Lánasjóðsins um staðfestingu á leigu-
greiðslum með skattaframtali virðist hafa haft
víðtækari áhrif en Lárus talar um. Þessi krafa
Lánasjóðsins hefur haft slæm áhrif á framboð
húsnæöis hjá húsnæðismiðlun stúdenta, að
sögn Steinunnar V. Óskarsdóttur, formanns
Stúdentaráðs HÍ. „Menn spyrja hvort stúdent-
ar þurfi að gefa upp leiguna og setja það fyrir
sig. Þar sem stúdentar eru ekki allir á lánum er
samt tekiö á skrá húsnæði þótt leigusalarnir
vilji ekki gefa leiguna upp.“
Steinunn segir kröfu LÍN hafa sett stúdenta í
erfiða stöðu því meö þessu sé búið að gera þá
að einhvers konar eftirlitshópi fyrir skattayfir-
völd. Eftir þetta hafi framboð á íbúðum og her-
bergjum minnkað mikið hjá húsnæðismiðlun-
inni. Þetta var borið undir Jón Kjartansson,
formann Leigjendasamtakanna. Hann sagði
að eftir breytinguna hjá Lánasjóðnum vildi fólk
síður leigja stúdentum, áður hefði það verið
þvert á móti.
STÚDENTAR GÓÐIR LEIGJENDUR
Sumir vilja frekar leigja námsmönnum en
öðrum. Undir þetta tekur Karl Axelsson, lög-
fræðingur og framkvæmdastjóri Húseigenda-
félagsins. „Stúdentar hafa þótt þetri leigjendur
en leigjendur á almennum markaði. Þeim hús-
eigendum sem eru að leita að leigjendum vís-
um við hiklaust á húsnæðismiðlun stúdenta."
Karl segir tryggingafélagið Sjóvá/Almennar
staðfesta þessa skoðun því það er tilbúið að
tryggja íbúðarhúsnæði sem leigt er í gegnum
húsnæðismiðlun stúdenta, sem það gerir hins
vegar ekki á almennum leigumarkaði.
MEST FRAMBOÐ AF STÖKUM
HERBERGJUM
Leigjandinn: „Á þeim tima sem ég hef búið
hér hafa verið tíð skipti á meðleigjendum. Það
er óskaplega þreytandi til lengdar að þurfa sí-
fellt að vera að laga sig að nýju fólki. Nú langar
mig til að búa meira út af fyrir mig. Helst vildi
ég geta leigt litla íbúð einn, en það sýnist mér
alveg vonlaust. Litlar íbúðir er ekki hægt að fá
fyrir minna en 30-35 þús. á mánuði og ég gæti
aldrei staðið undir því. Hugsanleg gætu hús-
næðisbætur létt mér lífið - annars þekki ég
þær hugmyndir ekki nógu vel til að hafa skoð-
un á þeim."
„Hjá húsnæðismiðlun stúdenta er langmest
af stökum herbergjum til leigu, en lítið framboö
af íbúðum. Herbergin eru yfirleitt allt of hátt
verðlögð, frá 15.000 og allt upp í 25.000 kr. á
mánuði. Herbergin og litlu íbúðirnar eru hlut-
fallslega dýrari en stórar íbúðir," segir Stein-
unn V. Óskarsdóttir.
„Þótt húsaleiga sé tekjuskattskyld er
það opinbert leyndarmál að aðeins lítill
hluti hennar er gefinn upp“
Karl Axelsson, framkvæmdastjóri Húseig-
endafélagsins, segir að þótt húsaleiga sé
tekjuskattskyld sé það opinbert leyndarmál að
aöeins lítill hluti hennar sé gefinn upp til skatts.
Hjá Leigjendasamtökunum fengust þær upp-
lýsingar að leigusalar gefi að meðaltali upp
13.000-15.000 kr. á mánuði í leigutekjur. Karl
telur að ef húseigendur þyrftu almennt að gefa
allar leigutekjur upp til skatts, til dæmis ef
húsaleigubætur væru teknar upp að öðru
óbreyttu, sæju þeir sér lítinn hag í að leigja út
íbúðir sínar. Hugsanlega myndu þeir frekar
láta íbúöir standa auðar en leigja þær - eða að
leigan myndi rjúka upp úr öllu valdi. Jón Kjart-
ansson hjá Leigjendasamtökunum hefur svip-
aðar skoöanir á hugsanlegum húsaleigubót-
um. Hann segir að til að húsaleigubætur gætu
gagnast leigjendum yrðu leigutekjur að verða
skattfrjálsar að mestu eða öllu leyti.
„Ég bjarga mér enn sem komið er á yfir-
dráttarheimildum og greiðslukortum"
Leigjandinn: „Leigan er vísitölubundin og
hefur hækkað nokkuð ört. Nú borga ég 21.000
kr. á mánuði með hita og rafmagni, en náms-
lánin eru 48.000 kr. Þegar leigan er greidd hef
ég því aðeins 27.000 kr. eftir til að kaupa mat,
skólabækur, föt og aörar nauðsynjar. Dæmið
gengur einfaldlega ekki upp. Ég bjarga mér
enn sem komið er á yfirdráttarheimildum og
greiðslukortum en það kemur að því að ég þarí
að leita mér að öðru húsnæði."
„Kjánalegt út frá hagkvæmnlsjónarmiði
að flytja að heiman“
Einstaklingur í foreldrahúsum: „Ég sé enga
galla við að búa heima, það væri kjánalegt út
frá hagkvæmnisjónarmiöi að flytja að heiman
og þá væri faðir minn einn eftir í stórri íbúð.
Leigumarkaöurinn er mjög þungur um þessar