Vikan - 05.03.1992, Side 37

ENGINN KRÓNPRINS . . .
Frh. af bls. 8
Austurlandskjördæmi. En er hann ekki orðinn
alltof mikill Reykvíkingur í sér eftir að hafa búið
hér svo lengi? Ég spuröi hvort hann væri í jarð-
sambandi við kjósendur sína fyrir austan.
Meðan ég var ráðherra var ég alltaf fyrir
austan á sumrin. Ég féll út af þingi 1978 og var
þá svo gæfusamur að snúa mér að sjó-
mennsku og bjó austur á Höfn. En þaö er alveg
Ijóst, að átta ára vera mín í sjávarútvegsráðu-
neytinu varð til þess, að ég gat minna verið fyrir
austan en ella. Ég var kosinn á þing fyrir Aust-
firðinga og hef haft góðan trúnað þar. Ég hef
engan áhuga á að vera í stjórnmálum fyrir ann-
aö kjördæmi. Jarðsambandið er ef til vill aldrei
nógu gott, en ég held að það sé alveg þokka-
legt hjá mér.
- Ert þú einn af þessum svokölluðu „fyrir-
greiðslupólitíkusum"?
Ég hef nú aldrei litið á mig sem slíkan, en ég
sinni erindum umbjóðenda minna, ef mér finnst
þau vera sanngjörn. En þaö er ekki mikið leitað
til mín með persónuleg mál og ég held að það
hafi mikið dregið úr því í starfi þingmanna. Sem
betur fer hefur þjónustan við fólkið í landinu
stórbatnað. Ég er þeirrar skoðunar að þing-
menn megi mjög vara sig í þessu sambandi,
því ef þeir eru að beita áhrifum sínum til að
koma einhverjum persónulegum málum fram,
þá kann svo að vera að þeir séu um leið að
eyðileggja fyrir fólki sem á meiri rétt.
EKKI LÝST FYRIRFRAM
STUÐNINGI VIÐ EES
- Víkjum aðeins að utanríkismálum. Hver er
afstaða þín til EES-samningsins?
Ég var samþykkur því að farið væri út í
þessa samninga og taldi, að ekki væri önnur
leið fyrir okkur Islendinga en að vera með í
þessu. En ég verð að segja það, að ég hef ekki
haft fullt traust á vinnu ríkisstjórnarinnar í
þessu máli að undanförnu. Ég geri mér ekki
nægilega grein fyrir stöðu málsins í dag.
Sjávarútvegssamningurinn er ófrágenginn.
Enn er ekki vitað um afstöðu ríkisstjórnarinnar
í sambandi við sölu á landi, né í orkumálum,
þ.e. um eignarhald orkufyrirtækjanna. Ég er al-
mennt hliðhollur samstarfi innan evrópska
efnahagssvæðisins, en ég er ekki tilbúinn að
kaupa það hvaða verði sem er. Þess vegna hef
ég ekki lýst fyrirfram stuðningi við máliö. Ég
mun hinsvegar meta það mjög alvarlega þegar
þar að kemur.
- Hver verður framtíð norræns samstarfs
eftir að Finnland, Svíþjóð og e.t.v. Noregur
ganga inn í Evrópubandalagiö?
Nú er verið að ræða norrænt samstarf fyrst
og fremst í Ijósi þess, að sumar Norðurlanda-
þjóðirnar muni ganga þarna inn og að evrópska
efnahagssvæðið verði að veruleika. Það er al-
veg Ijóst, að þetta mun hafa mjög mikil áhrif á
norrænt samstarf og ég tel það beinlínis í
hættu. Það kann að vera forsenda þess að
unnt verði að bjarga því, að menn nái
skynsamlegum samningum um evrópskt efna-
hagssvæði. Ef alíar hinar Noröurlandaþjóðirnar
ganga inn í Evrópubandalagið og ekkert verður
úr EES, þá er mikil hætta á að við einangrumst,
bæði í norrænu samstarfi og samstarfi Evrópu-
þjóða.
- Ertu hlynntur úrsögn úr Alþjóða hvalveiði-
ráðinu?
Ég taldi þar vera um tvo kosti að ræða. Ann-
aðhvort að segja sig úr því, eins og gert var,
eða að hefja vísindaveiðar á hrefnu í sumar,
eins og ætlunin var. Ég hefði nú frekar viljað
fara þá leið að veiða hrefnu í sumar og sjá til
hvað Norðmenn tækju til bragðs. Ég hefði talið
það sterkara, ef við hefðum gengið úr Alþjóða
hvalveiðiráðinu um leið og Norðmenn.
FRÁLEITT AÐ SELJA RÍKISBANKANA
- Hver er afstaða þín til einkavæðingaráforma
ríkisstjórnarinnar?
Ég er ekki á móti einkavæðingu. Það er ekki
einkavæðing að breyta ríkisfyrirtæki í hluta-
félag. Það er hinsvegar einkavæðing aö selja
starfsemi ríkisins til einstaklinga. Ég er þeirrar
skoðunar, að það beri að nota fjármagnsmark-
aðinn til þess að byggja upp atvinnulífið og
örva atvinnurekstur. Ef ríkið ætlar að fara með
ríkisbankana inn á hlutabréfamarkaðinn, þá
held ég að nánast engin önnur hlutabréf verði
keypt. Við þessar aðstæður tel ég fráleitt að
selja þessa starfsemi. En ég er almennt þeirrar
skoðunar, að ýmis rekstur, jafnvel þótt hann sé
á vegum opinberra aðila í dag, sé oft hag-
kvæmari í höndum einstaklinga. Ég er hinsveg-
ar á móti því að einkavæða sjúkrahús og skóla,
en tel sjálfsagt að athuga ýmislegt annað. En
þetta má ekki verða til þess að auka ójafnrétti í
þjóðfélaginu. Ef einkavæðing verður til þess að
koma hér á allt öðru samfélagi en við höfum í
dag, þá er ég ekki stuðningsmaður þess.
- Hvað finnst þér um ísraelsför forsætisráð-
herra og eftirmála hennar?
Ég sá nú engan tilgang í því að fara í opin-
bera heimsókn til fsraels um þessar mundir.
Spennuástand ríkir á svæðinu og mikil hætta
er á átökum, enda hefur það komið í Ijós, að
meðan forsætisráðherra var þar var þessi
spenna að magnast. Það var líka kosningabar-
átta í landinu, þannig aö mér fannst tímasetn-
ingin afleit. Ég hef hinsvegar ekkert á móti vin-
samlegum samskiptum við ísraelsmenn og ég
hef haft samúð með málstað þeirra gegnum
tíðina, þótt þaö hafi stundum verið nokkuð
erfitt, því að þeir hafa gengið fram af nokkurri
hörku, sem erfitt er að skilja. Þessi uppákoma
þarna er afar furðuleg, og ef ísraelsk stjórnvöld
bera ábyrgð á henni, þá tel ég að forsætisráð-
herra hefði átt að stytta þessa opinberu heim-
sókn. Ég tel ekki að hann hefði bara getað
stokkið upp í leigubíl, eins og utanríkisráðherra
tók til orða. Þannig gera menn einfaldlega ekki
í opinberum heimsóknum. En hann hefði vel
getað stytt heimsóknina og komið þannig
óánægju sinni á framfæri.
VAR ORÐINN OF STIRÐUR
OG ÞUNGUR
Nú vendum við okkar kvæði í kross og viljum fá
að vita hvernig vinnuþjarkurinn Halldór Ás-
grímsson verji tómstundum sínum.
Ég játa það, að ég hef oft haft lítinn tíma fyrir
sjálfan mig og fjölskyldu mína. Ég er að reyna
að bæta úr þessu núna með því að fara að
hreyfa mig meira. Ég var einfaldlega orðinn of
stirður og þungur og ég er að reyna að bæta úr
því.
- Þú hefur grennst?
Já, ég hef alltaf tilhneigingu til að þyngjast
þegar ég vinn mikið, en ef ég hef það sæmilega
rólegt, þá er ekki vandamál fyrir mig að léttast.
Ég hef gaman af útiveru og við stundum hana
töluvert. Ég fer á skíði ef ég kemst.
- Það fara miklar sögur af þér í líkamsrækt-
inni. Hvað varð til þess að þú fórst að stunda
hana?
Ég hef nú ekki verið nógu duglegur að
stunda hana, segir Halldór og hlær. Þessi
ferðalög setja allt úr skorðum. En ástæðan fyrir
þessu er einföld. Ég var staddur í stuttu sumar-
leyfi í Búlgaríu fyrir tveimur árum og fór þá í
heilsurækt á hótelinu. Þá kom í Ijós, að ég var
með svo háan blóðþrýsting, að nærri lá að ég
yrði lagður inn á spítala. Upp úr því fór ég að
athuga minn gang. Mér var sagt að þetta gengi
ekki lengur og eitthvað varð ég að gera.
- Hvernig líkar þér svo í púlinu?
Mérfinnst þetta allt annað líf, mér líður miklu
betur.
Úr líkamsræktinni berst talið að heilbrigðis-
málunum. Halldór er mjög gagnrýninn á stefnu
ríkisstjórnarinnar í þeim málum: - Ég hitti
gamlan kunningja minn um daginn, verkamann
í frystihúsinu á Höfn. Við tókum tal saman og
þá kom í Ijós, að hann á við sjúkdóm að stríða
og verður að taka lyf, sem hann borgar fyrir
tæpar 20 þúsund kr. á mánuði. Ég þarf að taka
lyf, sem að visu eru ekki eins dýr, en ég veit að
kosta miklu meira en ég þarf að borga fyrir þau.
Mér finnst þetta ekki sanngjarnt. Mér finnst
eðlilegt að við tökum þátt í lyfjakostnaði með
mun jafnari hætti. I gær hitti ég mann, sem
sagði mér að sonur sinn þyrfti að borga um 40
þúsund fyrir lyfjaskammt. Ef þessi sömu lyf
væru hinsvegar gefin við öðrum sjúkdómi, þá
þyrfti hann að borga miklu minna! Þetta kerfi
virðist allt vera fullt af mistökum og lítið eða
ekkert hugsað. Og þetta sætti ég mig mjög illa
við. Ég sætti mig líka illa við tal ríkisstjórnarinn-
ar í atvinnumálum. Þegar atvinnuleysi eykst
hröðum skrefum, verður ríkisstjórn að hafa já-
kvæðari stefnu í atvinnumálum, en tala ekki
eins og þau komi henni ekki við.
VANTAR LANGTÍMAHUGSUN í
ATVINNULÍFIÐ
- Hvernig getum viö snúið við blaðinu? Hvaða
möguleika sérðu framundan í eflingu atvinnu-
lífsins þegar stöðnun og atvinnuleysi virðast
blasa við? Eigum við að hella okkur út í vatns-
útflutning?
Ég held að þaö sé mjög hættulegt að trúa á
töfralausnir í atvinnumálum, en mér finnst að
(slendingar hafi oft gert mistök í því. Ég var allt-
af þeirrar skoðunar að við ættum að fara hægar
í fiskeldi og loðdýrarækt. Menn gleyma því allt-
of oft hvað sjávarútvegurinn er mikilvægur. Á
síðasta ári var sjávarútvegur enn á ný með yfir
80% af útflutningstekjunum. Á undanförnum
tveimur áratugum hefur útflutningsiðnaður nán-
ast ekkert aukist. Útflutningur á vörum tengd-
um sjávarútvegi hefur aukist og dregist saman
í öðru. Það liggja mjög miklir möguleikar í
sjávarútvegi. Það eru ýmsar tegundir sem við
nýtum ekki og það má gera meira verðmæti úr
ýmsu en nú er gert. Ég barðist mikið fyrir því aö
efla rannsóknir í sambandi viö eldi sjávardýra.
Við Eyjafjörð eru menn t.d. komnir nokkuð á
veg við að svara þeirri spurningu, hvort hægt er
að ala lúðu. Lúðan þari ekki mikinn hita og
hentar okkar aðstæðum, en laxinn hentaði okk-
ur aldrei mjög vel. Sjávarhiti við Island er ein-
faldlega þannig, að það er erfitt fyrir okkur að
vera samkeppnishæfir í laxeldi. Þessar rann-
sóknir kosta þolinmæði og niðurstaðan kemur
ekki á einu ári, heldur á löngum tíma. Það vant-
ar miklu meiri langtímahugsun í atvinnulífið. □
5.TBL.1W2 VIKAN 37