Vikan - 01.10.1994, Page 48

FERÐAMANNASTAÐIR
TEIKNING OG TEXTI HARALDUR EINARSSON / UÓSM.^JM
VESTUR - INDÍUR
EYJAR KARÍBAHAFSINS
Eyjar þessar eru sann-
kallaöar sólskinseyjar
því veðurfar þar ein-
kennist af góöviðri flesta
daga ársins. í augum
margra eru þetta paradísar-
geta þó orðið breytingar á
veðurfari. Á góðvirðisdögum
á Karíbahafi hafa fellibyljir
skollið á fyrirvaralaust og
valdið óhemju tjóni, einkum
síðla sumars.
Athygli íslenskra feröalanga hefur í stórauknum mæli beinst
aö eyjum Karíbahafsins hin síöari ár. Þangaö fara þeir m.a.
til aö njóta sólar eins og þessi íslendingur gerir augsýnilega.
En þaö er líka náttúrufegurö og stórbrotin saga sem lokkar
og laöar feröamenn til eyjanna. Haraldur Einarsson kennari
fræöir lesendur Vikunnar hér um Vestur-lndíur.
eyjar og þangað leita ferða-
menn eftir hvíld frá streitu og
mengun borganna. „Alþaktar
gróðri - pálmar í flæðarmál-
inu og hvítar sandstrendur
við blágrænt hafið undir sól-
skrýddum himni." Slík lýsing
á þessum eyjum er algeng
og oft hárrétt. Skyndilega
Eyjarnar eru umkringdar
heitum hafstraumum og má
minnast á Golfstrauminn
sem rennur í gegnum Flórída-
sund og áfram með austur-
strönd Ameríku og út í Atl-
antshaf. Grein af honum
vermir strendur íslands og á
þá þátt í að veðráttan á ís-
landi er mild miðað við hnatt-
stöðu.
Vestur-lndíur eru fjölmarg-
ar eyjar og eyjaklasar á haf-
svæðinu milli Norður- og
Suður-Ameríku. Að austan
takmarkast hafsvæðið af Atl-
antshafi og að vestan af
Mið-Ameríku en þetta haf-
svæði er Karíbahaf, oft nefnt
Miðjarðarhaf Ameríku. Marg-
ar eyjanna eru hálendar og
eldbrunnar, leifar fjallgarða
er sokkið hafa í sæ. Þær
liggja í boga frá Venesúela,
yfir syðstu eyjuna, Trínidad,
og áfram yfir eyjarnar til
Kúbu.
Talað er um þrjá eyja-
klasa, Bahamaeyjar og
Stóru- og Litlu-Antillaeyjar.
Stóru-Antillaeyjar eru Kúba,
sem er stærst, Hispaniola
(Haiti og Dóminíska lýðveld-
ið), Jamaica og Puerto Rico.
Bahamaeyjar eru lágar kór-
allaeyjar. Litlu-Antillaeyjar
eru syðst og austast (kul-
borðs- og hléborðseyjar).
Eldgos og jarðhræringar
hafa valdið miklum spjöllum.
Fjöldi fólks fórst til að mynda
þegar hafnarbærinn Port
Royal á Jamaica sökk að
mestu í sæ 1962. Eldfjallið
M. Pelé á Martinique gaus
miklu gosi 1902 og lagði
borgina St. Pierre í auðn og
28 þúsund manns fórust.
Á Bahamaeyjum er heit-
temprað loftslag, á öðrum
eyjum er hitabeltisloftslag og
gróður svipaður og í Mið-
Ameríku. íbúar á þessu
svæði (um 20 milljónir) eru
mjög svo blandaðir. Það er
fyrst og fremst sambland
Indíána, Afríku- og Evrópu-
búa. Frumbyggjarnir eru
víða alveg horfnir eða þeir
hafa blandast þeim fjöl-
mörgu þrælum sem rænt var
í Afríku. Fólk frá Evrópu var
einkum Spánverjar, Frakkar,
Englendingar og Hollending-
ar. Á Kúbu og Puerto Rico
eru hvítir menn taldir vera í
meirihluta. Á seinni árum
hefur fjöldi Asíubúa enn-
fremur sest þar að.
Blöndun alls þessa fólks
kemur fram í óvenju fjöl-
breyttum lífsháttum og
segja má að íbúarnir byggi
á arfleifð margra alda gam-
allar nýlendustefnu Evrópu-
búa. Hér er átt við hina lit-
ríku kreólamenningu sem er
áberandi á Haiti, Jamaica,
Bahamaeyjum og Litlu-Ant-
illaeyjum.
Kúba er fjölmennasta rík-
ið og höfuðborgin, Havana,
mesta verslunarborg Vest-
ur-lndía. Eyjan er fræg fyrir
sykurrækt og tóbak. Ekki er
ýkja langt síðan augu
heimsins beindust að þessu
ríki Castros er Bandaríkja-
menn neyddu yfirvöld þar
og í Sovét til þess að fjar-
lægja skotflaugapalla árið
1962.
Tvö ríki eru á Hispaniola,
Haiti og Dóminíska lýðveld-
ið. Þaðan hefur lengi verið
flutt út kaffi, sykur og kakó.
Báxít, sem notað er við
álframleiðslu, hefur verið flutt
út frá Jamaica. Eyjan hefur
lengi verið undir stjórn Breta
og sömuleiðis Bahamaeyjar
og Trinidad - Tobago. Puerto
Rico er mjög þéttbýl en telst
til Bandaríkjanna en Jóm-
frúareyjar til Bandaríkjanna
og Bretlands.
Á Martinique eru sterk
frönsk áhrif. Margt minnir þar
á Frakkland og svo er um
Guadeloupe sem einnig til-
heyrir Frakklandi. Á austustu
eyjunni, Barbados, sem er
21 míla á lengd og 14 á
breidd, búa álíka margir og á
öllu íslandi. Aruba og Cura-
cao eru undan ströndum
Venesúela og hafa lengi ver-
ið undir stjórn Hollendinga.
St. Thomas (ein af Jómfrúar-
eyjunum) tilheyrði Dönum
1671-1755.
í fyrstu ferð Kólumbusar
yfir Atlantshaf kom hann til
Bahamaeyja - til Guanahani
(12. okt. 1492) sem hann
nefndi San Salvador. Þá
bjuggu þar Arawak-lndíánar,
friðsamt fólk. Talið er að
fyrstu íbúarnir hafi verið Sib-
oney-lndíánar frá Flórída
eða Yucatan í Mexíkó. Ara-
wak-fólkið á að hafa komið
frá Suður-Ameríku og sest
48 VIKAN 9. TBL. 1994