Vikan - 26.10.1999, Síða 24

Vistvæna byggðahverfið
stendur á skemmtilegum
stað í Grímsnesinu.
Blaðamaður og Ijós-
myndari Vikunnar brugðu
sér í heimsókn austur
fyrir fjall einn drungaleg-
an haustmorgun. Hverfið
sjálft sést ekki frá þjóð-
veginum en eftir að hafa
keyrt drykklanga stund
efftír afleggjaranum kem-
ur fallegt byggðahverfi í
Ijós sem er staðsett í
kvos inn á milli hæða.
Húsin eru mörg og máluð
í fallegum litum. Eftir að
hafa ratað á rétta húsið
til að finna viðmælanda
okkar settumst við niður
Heimsókn á Sólheima í Grímsnesi
Hann var fús til að fræða
okkur um stórmerkilega
sögu Sólheima og þá starf-
semi þar fer fram.
„Sólheimar voru stofnaðir
sem barnaheimili árið 1930
af Sesselju Hreindísi Sig-
mundsdóttur. Sesselja var
fædd árið 1902 og einsetti
sér ung að verja lífi sínu í
þágu umkomulausra barna.
Hún aflaði sér menntunar og
reynslu erlendis í umönnun
og hjúkrun barna og öðru
því sem hún taldi að gagn
yrði að við rekstur barna-
heimilis. Hún hreifst af
kenningum Rudolfs Steiner í
uppeldismálum, skólamál-
um, heilbrigðismálum og
um árið 1930 komu fyrstu
börnin og þau bjuggu í tjöld-
um frá 5. júlí til 4. nóvember
þegar þau fluttu í Sólheima-
húsið. Tjöldin voru með tré-
gólfi og upphituð með heitu
vatni úr náttúrulegum hver
sem var á jörðinni. Hverinn
er ein ástæða þess að jörðin
Hverakot verður fyrir valinu í
upphafi. Lífræn ræktun á ís-
landi hófst með stofnun Sól-
heima og eru Sólheimar fyrsta
samfélagið á Norðurlöndum
til að leggja stund á lífræna
rækun. Það var svo árið 1931
að fyrsta fatlaða barnið kom á
Sólheima.
Framtíðarsýn Sesselju var
með ólíkindum. Hún sá fyrir
fram að hún sér fyrir sér versl-
un á staðnum þar sem allar
framleiðsluvörur væru til sölu,
þetta listhús opnuðum við á
Sólheimum árið 1996, en hún
sá einnig fyrir sér verslun í
Reykjavík. Við erum ekki
komnir svo langt ennþá.
Reyndar höfum við opnað
verslun í Reykjavík einn mán-
uð á ári fyrir jólin með fjöl-
breyttum vörum verkstæða og
fyrirtækja byggðahverfisins,
en betur má ef duga skal.
Garður reistur milli
fatlaðra og ófatlaðra!
Engin lög eða stefna í mál-
efnum fatlaðra var til á þess-
um árum. Viðhorf í garð fatl-
og fengum nokkra fróð-
leiksmola með kaffinu.
Ihugum margra eru
Sólheimar í Gríms-
nesi stórt hús þar
sem er samfélag fatl-
aðra einstaklinga. Sú
er ekki raunin. Sól-
heimar er byggðahverfi með
skilgreint markmið og öll
starfsemi á það sammerkt að
setja í öndvegi manngildi,
ræktun og umhverfismál £ víð-
asta skilningi. íbúar halda sitt
heimili og stunda fjölbreytta
m atvinnu á staðnum en þó eru
5 5 nokkrir íbúar sem búa í
m 0
o> S byggðahverfinu en sækja
# ~ vinnu annað. Á Sólheimum
X
er rekin fjölbreytt atvinnu-
*. c starfsemi. Þar eru starfandi
c
o, 'jj fimm fyrirtæki og fjórar
(5 X vinnustofur auk Sólheimabús-
® .í: ins.
■- ■o
■>< c Oðinn Helgi er fram-
(J)
I- S kvæmdarstjóri Sólheima.
24 Vikan
Þarna má sjá Óðinn Hclga í Listhúsi
Sólhcima. Þar niá tinna ntikið úrval
lcikfanga, mottur, hljóðfæri, ýniis kon-
ar gjafavömr, vefnaðarvörur og kcrti,
þar fást cingiingu hlutir scni frani-
leiddir cru á Sólhciniuin. I sania húsi
cr rckin nýlcnduvöriivcrsltin staðarins.
Árni Ragnar seni við sjáiini
standandi á niyndinni, vinnur í
Kcrtagcrð Sólhcima og býr líka
til stjörnukort uin liclgar. Hann
hcfur ckkcrt á móti því að kom-
ast í Séð&Hcyrt við tækifæri cn
lct scr nægja að láta Vikuna
niynda sig í þctta skiptið. Sani-
starfskonur lians á niyndinni
hcita Gulla og Dísa.
landbúnaðarmálum. Hún
fór til Sviss til að kynna sér
hugmyndafræði Steiners bet-
ur og þar kynntist hún m.a.
þjálfun fatlaðra og viðhorfum
til þeirra sem voru mjög frá-
brugðin því sem þá tíðkaðist.
Hún stofnar Sólheima á af-
skekktri jörð í Grímsnesi. Þá
voru erfiðir tímar í þjóðfélag-
inu og rík þörf á rekstri barna-
heimilis. Mörg börn misstu
foreldri eða foreldra á þessum
tímum þegar sjóskaðar voru
algengir, berklar geisuðu og
enn eimdi eftir af Spönsku
veikinni. Meðan hún var að
byggja fyrsta húsið á Sólheim-
áherslu á skap-
andi náttúrulegt
handverk. Hafi
sjálfbært samfélag
verið til þá var
það á upphafsár-
um Sesselju á Sól-
heimum.
í minnispunkt-
um hennar frá
þessum tíma kemur
aðra byggðist á vanþekkingu
og fáfræðin var mikil, fötlun
var jafnvel talin smitandi.
Sesselja lagði ríka áherslu á að
ala upp fatlaða og ófatlaða
framþróun samfélagsins á Sól-
heimum árið 1928 allt fram í
nýtt árþúsund. Heilbrigt sam-
félag þar sem flestir byggju
útaf fyrir sig og stunduðu
ræktun manns og
náttúru með