Vikan - 30.11.1999, Qupperneq 51

Þarna fetudum vid
einstigid milli lífs
og dauda Öskju-
vatns.
augum og í sömu andrá birt-
ist Sigurður bóndi Jónsson á
Gautlöndum ásamt fríðu
föruneyti vaskra bænda
vopnuðum sveðjum miklum
og framhlaðningum til hlið-
ar við okkur og fóru mikinn.
Þeir voru í útilegumannaleit,
hestarnir frýsuðu og þegar
þeir hurfu aftur í nítjándu
aldar móðuna drundi þessi
vísa:
Mývatns horsku hetjurnar
herja fóru á Dyngjufjöll,
sverð og byssu sérhver bar,
að sœkja fé og vinna tröll.
Kóngurinn rann loks ofan
í maga og ég náði andanum,
veðrið var að hressast og
bíllinn rumskaði, svartan
strók lagði upp af rútunni
sem bylti sér og reis úr fall-
inu. Mannskapurinn stökk
til og áfram var haldið að
tungu nýja hraunsins sem
rann þarna í miklu hraun-
gosi áriðl961. Þá var í frétt-
um haft eftir Sigurði Þórar-
inssyni jarðfræðingi er hann
sté út úr flugvélinni eftir
könnun á gosinu. „Sjálf
Askja var að mestu hulin
skýjum og gosmekki, en
bjartara yfir hraunánni og
austurhlíðum Dyngjufjalla.
Gaus úrfjórum hraungígum
á sprungu, sem liggurfrá
norðri til suðurs. Hraunbun-
urnar úr stærsta gígnum
stóðu stundum um 300 m í
loft upp. Gosmekkirnir náðu
5-6 þúsund m hœð og voru
fyrir sig sem minnti fremur á
skaut konu eða leg en
óblíða, hvassa og vægðar-
lausa náttúru, ósjálfrátt sló
þögn á fólkið líkt og gengið
væri til messu. Þessi mikla
skál minnti á japanskt hand-
verk, svört og fíngerð með
rauðu munstri en hér og þar
voru hvítar snjórákir eins og
skyrslettur. Innst í skálinni
voru tvær minni skálar, önn-
ur ísköld með ótrúlega
djúpu vatni í en hin volg,
mjúk og grunn, rétt eins og
félagarnir jin ogjanghefðu
aðsetur þarna. Það birti til
og sólin tók okkur í faðm
sér, ég og sá franski flögruð-
um sína áttina hvor en þýski
hópurinn hélt sig þétt við
Ieiðsögumanninn sem
minni við hróp og köll
lengra út með vatninu, það
var sá franski sem veifaði
öllum öngum og vildi mig
greinilega til sín. Eg hag-
ræddi myndavélinni og
skotraðist meðfram vatninu
þangað sem hann sat í lótus-
stellingu og einblíndi í
svörðinn. „Tharnaa“ sagði
hann og benti á gróið fótfar
eftir stígvél í sandinum, ég
lagðist á fjóra og rýndi í far-
ið. Jú, þetta var greinilega
gamalt spor en riflað
munstrið benti til seinni
tíma svo þetta gat ekki verið
eftir Walter von Knebel sem
hvarf þarna 1905. Heldur...?
Við litum hvor á annan,
„Neil Armstrong!" hrópuð-
um við einum rómi, þetta
Skálin stóra minnti á feg-
urstu keramik med skyr-
slettum hér og þar.
nœr eingöngu gufa. Hrauná-
in beljaði út um Öskjuopið
hrattsem vatnsfljót vœri, og
rann niður með austurhlíð
Dyngjufjalla
Askja Pandóru
Það var undarleg tilfinn-
ing sem lagðist yfir mig þeg-
ar við gengum upp og inn í
þetta sérstæða eldfjallasvæði
í hinni fornu Trölladyngju.
Þarna opnaðist heimur út af
stefndi í Víti. Yfir svæðinu
hvíldi einhver seiðandi ró og
þegar ég gekk fram á brún
Öskjuvatns og leit umhverf-
ið allt, fannst mér sem ég liti
inn í vitund míns sjálfs,
kalda, djúpa og óræða eins
og Steinn Steinarr orðaði
svo vel í Tímanum og vatn-
inu. Þarna „sá“ ég sem í
leiftri sálina kristallast í
mynd eldfjallasvæðis en
hrökk upp úr ímyndun
var alveg eins og fótspor
hans á tunglinu „back in
'69“, hann var jú hér að æfa
sig að labba tveim árum fyrr.
Við tókum undir arminn
hvor á örðum og dönsuðum
einhvers konar „Shaman“
dans meðfram vatninu, yfir
að Víti þar sem Þjóðverjarn-
ir og leiðtogi hópsins voru
berrassaðir að sulla í leðj-
unni, fram flákana og út í ei-
lífðina.
Vikan 51