Vikan - 15.08.2000, Blaðsíða 6

texti; G.unnhildur L i I y M a g nú s d ó tt i r.

Það er greinilegt að geð-
ræktin er Héðni mikið
hjartans mál og hann
veit um hvað hann er
að tala: „Geðraskanir kosta
landsmenn árlega háar fjárhæð-
ir. Það er talið að þær kosti ríki á
Vesturlöndum um 3-4% af vergri
þjóðarframleiðslu þeirra á ári
sem eru um það bil 17 milljarðar
á ári á Islandi. Það er því ekkert
tiltökumál að setja einhverjar
milljónir í forvarnar- og fræðslu-
starf til að koma geðræktinni á
kortið því hún degur úr eða kem-
ur í veg fyrir þessi skörð sem
höggvast í mannauðinn okkar
vegna geðsjúkdóma," segir Héð-
inn og fær sér kaffisopa.
Það þykir sjálfsagt að stunda
líkamsrækt til að halda halda sér
í góðu formi en geðræktin er nýtt
fyrirbæri á Islandi.
„Að vissu leyti má segja að lík-
amsrækt sé líka geðrækt því lík-
ami og sál eru auðvitað ein heild.
Geðræktin er í raun viss undir-
búningur fyrir öll lífsins áföll.
Geðsjúkdómar byggjast aðallega
á tveimur þáttum. Annars vegar
erfðafræðilegum þáttum og hins
vegar umhverfisþáttum. Við ráð-
um en ekki við erfðafræðina en
við getum stjórnað umhverfi
okkar, hvaða ákvarðanir við tök-
um í lífinu og hvernig tengsl við
ameð
Geðsiúkdómar hafa fylgt mannkyninu iafn lengi og aðrir sjúkdómar sem okkur
geta hrjáð en heir hafa aila tíð verið lítnir öðrum augum en sjúkdómar sem herja á
líkamann. Viðhorf almennings til heirra sem finna til í sálinni og hurfa á hjálp að
halda hafa oft verið lituð af fordómum og fáfræði. Nú hefur Geðhjálp, í samvinnu
víð Landlæknisembættið og geðdeild Landspítalans, ýtt úr vör heilsueflingarverk-
efni með yfirskriftinni: „Engin heilsa án geðheilsu“ har sem m.a. á að auka
fræðslu um geðsjúkdóma og leggja stund á geðrækt. Geðrækt er nýyrði í málinu
og er henni m.a. ætlað að fyrirbyggja geðraskanir og bæta líðan almennings.
Geðrækt hefur verið stunduð um margra ára skeið erlendís en hugmyndasmiður-
inn á bakvið átak Geðhjálpar hérlendis er tæplega hrítugur atorkusamur maður
sem heitir Héðinn Unnsteinsson.
Vikan mælti sér mót við Héðinn á uppáhaldskaffihúsinu hans fyrir stuttu og for-
vitnaðist um verkefnið og hugmyndasmiðinn sjálfan.
myndum við annað fólk. Geð
ræktin felst því aðallega í því að
vera í stakk búinn að mæta nei-
kvæðum umhverfisþáttum sem
geta komið geðsjúkdómum af
stað, eins og einelti, kynþátt-
fordómum og skilnaði, ástvina-
missi o.s.frv.
Geðræktinni er beint að öllum
landsmönnum en ekki bara þeim
22% sem talin eru þjást af geð-
röskunum á íslandi því þetta
snertir okkur öll á einn eða ann-
an hátt. Geðsjúkdómar eru
nefnilega ekki bara heilbrigðis-
mál heldur tengjast þeir einnig
menntamálum og félagsmálum.“
Vikan
„Það keniur alltaf cinhvcr liluli laiidsiiianna til með að veikjast
af geðsjiikdómum en með |iví að hyrja forvarnir sneninia á lífs-
leiðinni er tvímælalaust hægt að draga lir geðsjtikdöimmi og í
siiniiim tilfellum liægt aft koma í veg fyrir þá.“