Vikan - 15.08.2000, Blaðsíða 60

Kaffi?-Nel
Það líður tæpast suo flagur
að fólk fái ekki að heyra
hvað ohollt sé að drekka
kaffi. Kaffi hetta og kaffi hitt!
Nú sýna rannsóknir hins
vegar að kaffi er kannski
ekki eins slæmt fyrir okkur
og talið hefur verið.
= nýlegri skoðanakönnun
E ! i sem gerð var í Bandaríkj-
“ i i unum kemur í ljós að 2/3
^ * fullorðinna þar í landi
drekka kaffi reglulega.
^ Árum saman hafa heilbrigðis-
Z samtök út um allan heim lagt
■S mikla áherslu á að kynna fólki
" slæmu hliðarnar á kaffidrykkj-
"ö> unni og koffínneyslu almennt.
« Sagt er að afleiðingar mikillar
? kaffidrykkju geti verið kvíði,
m fósturmissir, svefnleysi, uppþorn-
un og ýmsir aðrir kvillar. Á sama
•o tíma sýna niðurstöður rannsókna
m að kaffi sé að sumu leyti einung-
« is góður heilsudrykkur.
Hér á eftir er talið upp ýmis-
legt bæði með og á móti kaffi-
drykkju. Hver og einn getur svo
gert upp hug sinn hvort kaffi sé
gott eða slæmt fyrir líkama og sál.
Sitthvað
aott um kaffi
Kaffi getur komið í veg
fyrir gallsteina.
Gallsteinar eru hnúðar sem
myndast í gallblöðrunni og eru
að mestu leyti uppsafnað kól-
esteról.
í rannsókn sem gerð var við
Harvardháskólann í Bandaríkj-
unum, þar sem fylgst var með
rúmlega 46.000 karlmönnum í 10
ár, kom í ljós að 40% minni hætta
er á því að karlmenn, sem drekka
tvo til þrjá bolla af kaffi á dag,
fái gallsteina heldur en þeir sem
ekki drekka kaffi. Pessar niður-
stöður voru birtar í Journal of the
American Medical Association.
Þetta er þó ákveðnum skilyrð-
um háð: Það er aðeins gagn í
kaffidrykkjum sem innihalda
koffín, ekki koffínlausum eða
koffínlitlum drykkjum eins og til
dæmis kóki (sem hefur lægra
koffíninnihald en kaffi). Rann-
sóknarfólk telur að kaffi og koff-
ín hjálpi gallblöðrunni að hreinsa
sig og komi þannig í veg fyrir að
kólesteról myndist sem er upphaf
gallsteina.
Kaffi getur minnkað líkur
á ristilkrabba.
Nokkur atriði leiða til þess að
kaffidrykkja geti komið í veg fyr-
ir ristilkrabba. Það gæti verið
þáttur í efnabyggingu kaffis sem
stoppar útbreiðslu krabbameins-
frumna, eða þá einfaldlega það
að kaffi virkar eins og hægðalyf,
það hjálpar ristlinum að hreinsa
sig. (Almennt gildir sú regla að
því oftar sem fólk hefur hægðir
því minni líkur eru á ristil-
krabba.)
Samkvæmt 17 rannsóknum
sem gerðar hafa verið á síðast-
liðnum 40 árum hefur sama
munstrið komið í ljós: Það er
34% minni hætta á að fólk sem
drekkur fjóra eða fleiri bolla af
kaffi á dag fái ristilkrabba held-
ur en fólk sem drekkur sjaldan
eða aldrei kaffi.
Kaffi getur hjálpað fólki
að leysa vandamál.
Þar sem kaffi örvar miðtauga-
kerfið getur það aukið starfsemi
heilans í sumum til-
fellum. Rannsóknir
sýna að einn til tveir
kaffibollar geta auk-
ið einbeitni og
áhuga. Samkvæmt
breskri rannsókn
sem fór fram á síð-
asta ári var það fólk
sem drakk kaffi
sneggra að meðtaka
nýjar upplýsingar og
berjast gegn þreytu
heldur en það fólk
sem drakk koffín-
lausa drykki. Kaffið bætti þó ekki
minni eða skap kaffifólksins.
Kaffi heldur fólki vakandi.
Allir þeir sem hafa þurft að
vaka heila nótt vita það að kaffi
kemur í veg fyrir að fólk sofni.
Þess vegna innihalda pillur eins
og NoDoz um 200 mg af koffíni,
jafn mikið og 340 ml af kaffi eða
1850 ml af kóki). Rannsóknir
sýna að kaffi getur aukið við-
bragðsflýti og hjálpað fólki að
vaka.
Kaffi getur bætt frammi-
stöðu ípróttafólks.
Þau örvandi áhrif sem koffín
hefur á líkamann hjálpar fólki í
íþróttum. Áhrifin geta bætt
frammistöðuna. Þess vegna hef-
ur ólympíunefndin sett takmörk
á kaffidrykkju íþróttamanna fyr-
ir mót. íþróttamenn mega ekki
hafa meira en 12 mcg af koffíni í
einum ml af þvagi. Það jafngild-
ir því að drekka um sex til átta
kaffibolla á einum til tveimur
klukkutímum. Koffín getur auk-
ið þol fólks svo um munar. Til að
finna mun á sér þarf manneskja
aðeins að drekka einn bolla af
sterku kaffi.
Sitthuað slæmt
umkaffi
Kalti veikir beinin.
Kalk er nauðsynlegt fyrir bein-
in og heilsuna. Koffín eykur það
magn kalks sem fer út úr líkam-
anum með þvagi og minnkar þar
af leiðandi kalkmagnið sem fer til
líkamans. Ef mataræði fólks sam-
anstendur af kalkríkri fæðu þol-
ir líkaminn einn til tvo bolla af
kaffi á dag. En þar sem fólk, sér-
staklega konur, virðist ekki fá
það kalkmagn sem það þarf, er
nauðsynlegt að passa sig. Sam-
kvæmt matvæla- og lyfjaeftirliti
Bandaríkjanna er nauðsynlegt að
fá 40 mg af kalki til að vega upp
á móti hverjum kaffibolla sem
drukkinn er. Koffín getur líka
valdið því að önnur mikilvæg efni
fari úr líkamanum með þvagi og
nýtist þar af leiðandi ekki sem
skyldi, svo sem járn, magnesíum,
fosfór, kalín og natríum.
Kaffi getur haft slæm
áhrif á ófrískar konur.
Alvarlegustu áhrif koffíns
koma fram í tengslum við æxlun
fólks. Talið er að kaffidrykkja
geti valdið ófrjósemi, fósturmissi,
fyrirburafæðingum, fæðingar-
göllum og vöggudauða. I nýlegri
rannsókn, sem birt var í New
England Journal of Medicine,
kom fram að það að drekka sex
bolla eða fleiri á dag getur aukið
líkur á fósturmissi um helming.
Þótt margt sé enn óvíst hvað
þetta snertir, er víst að koffín
berst auðveldlega í gegnum fylgj-
una til fóstursins og að koffín get-
ur komið fram í brjóstamjólk.
Heilbrigðiseftirlit Bandaríkj-
anna hefur þar af leiðandi ráðlagt
þunguðum konum, í
tuttugu ár, að drekka
sem allra minnst af
kaffi eða koffíndrykkj-
um.
Kaffi getur ualdið
hækkuðum blóð-
hrýstingi og
auknu kólesteróli.
Koffín er örvandi
efni - og þess vegna
vinsæll drykkur til að
vekja fólk á morgnana.
Þar sem hann er svona
60
Vikan