Vikan - 15.08.2000, Page 22

og litríkur personuleikí

Suðurrfki Bandaríkjanna pykja
gerðlík hínu raunsæja iðnvædda
norðri. Þar er enn talað um
borgarastyrjöldína í Bandaríkj-
unum (1861-1865) eins og hún
hafi hafíst í gær og sé enn ekkí
lokið. Hugtakið heiðursmaður er
har enn i hávegum haft og ungar
stúlkur eru kynntar í félagslífinu
á „debutante" dansleikjum har
sem hver reynir að slá öðrum
við í glæsileika. Heiður og æra
hafa har aðra merkingu en víð-
ast hvar annars staðar og um
margt mínna viðhorfin á England
á átjándu öld. Á fjölskylduna má
ógjarnan falla blettur en hvers
konar gallar og sérviska eru fyr-
irgefin beim sem geta vísað í
eldgömul ættartré og tíl fornrar
frægðar sinnar fjölskyldu. Þar
lifa draugasögur og hjátrú géðu
lífi og sums staðar er iðkað
vúdú og bvkir áhrifaríkara en
nútímavísindi. Nóbelsverðlauna-
hafínn í bókmenntum lAIílliam
Faulkner er runninn upp úr
hessu umhverfi og bækur hans
bykja bera hess merki.
Gagnrýnendur lýstu
gjarnan William
Faulkner sem rödd
suðursins (voice of
the south) en nágrannar hans í
Oxford Mississippi kölluðu hann
greifann af engu (Count No
Counl), enda þótti þeim hann
setja sig fullmikið á háan hest.
Hann var af góðri fjölskyldu fyrr-
um banka- og járnbrautareig-
enda sem smátt og smátt var að
missa bæði auð sinn og áhrif.
Faðir hans var eins og afi hans
Williuin Fnulkner
vift viiinn sína.
alkóhólisti sem drakk í löngum
túrum en var allsgáður þess á
milli. Hann var auk þess frekar
kaldlyndur maður sem í ellinni
gumaði af því að hafa aldrei lagt
á sig að lesa eitt orð af því sem
sonur hans skrifaði. Móðir Willi-
ams var mun skilningsríkari og
elskulegri og það var hún sem
kenndi syni sínum að lesa löngu
áður en hann byrjaði í skóla og
las fyrir hann verk höfunda eins
og Conrads, Shakespeares og
Dickens.
Amma hans í móðurætt var
myndlistarkona og hún hvatti
William til að teikna og hjálpaði
honum að búa til heilu þorpin úr
pappír, greinastúfum, steinum,
stráum og glerbrotum. í garðin-
um heima hjá William var alltaf
eitthvert nýtt þorp í smíðum og
ekki er að efa að smíði þessara
þorpa og persóna komu honum
að góðu gagni þegar hann síðar
hóf að skrifa og skapa eigin heim
í Yoknapatawphasýslu þar sem
sögur hans gerðust gjarnan. Sú
sem mest áhrif hafði á William í
æsku var þó fóstra hans, Mam-
my Callie. Þessi svarta kona var
fædd í þrælabúðum föðurafa
Faulkners. Sá átti eigið járn-
brautarfyrirtæki og hlaut heið-
ursmerki fyrir frammistöðu sína
í borgarastyrjöldinni og var eftir
það ekki kallaður annað en gamli
hershöfðinginn. Mammy Callie
var ólæs og óskrifandi, líkt og
fleiri blökkumenn sem fæddust
við svipaðar aðstæður, og hefur
sennilega átt fárra annarra kosta
völ en að halda áfram í þjónustu
sömu fjölskyldu og hafði átt
hana. Hún hafði einstaka frá-
sagnargáfu og var mikill
brunnur ævintýra og
sagna úr nágrenninu sem
William hinn ungi þreyttist aldrei
á að hlusta á.
Hætti í skóla af buí að
honum leiddist
William hafði góða greind og
las mikið en skólanám þótti hon-
um leiðinlegt. Hann kunni flest
það sem kennararnir voru að
stagla svo hann sat við borðið sitt
og lét sig dreyma eða teiknaði.
Kennararnir voru af skiljanleg-
um ástæðum ekki tilbúnir að láta
þetta óátalið og þegar ljóst var að
hann myndi falla á framhalds-
skólaprófi (high school) í annað
sinn hætti hann endanlega að
sækja skóla. I æsku átti hann sér
þó einn talsmann sem aldrei
brást og það var Estelle Oldham.
Hún sá hann fyrst sjö ára gömul
og lýsti því þá strax yfir að hún
ætlaði að giftast honum þegar
hún yrði stór. Þegar þau voru
unglingar tókust með þeim ástir
en foreldrar hennar lögðust gegn
hjónabandi þeirra. Einn von-
biðla hennar, ungur lögfræðing-
ur, Cornell Franklin, bað foreld-
rana urn hönd hennar og Estelle
grátbað William að strjúka með
sér. Hann brast kjark til þess og
Estelle var þrýst í hjónaband þótt
hún eyddi nóttinni fyrir brúð-
kaupið grátandi í herbergi sínu.
Eftir brúðkaup Estelle skráði
William sig í herinn og hugðist
halda til Evrópu til að berjast í
fyrri heimsstyrjöldinni. Honum
var hafnað í fyrstu tilraun því
hann var aðeins 165 sm á hæð en
hann breytti þá nafni sínu úr
Falkner í Faulkner og með fals-
að fæðingarvottorð gekk hann í
breska flugherinn. Hann var
sendur til Kanada í æfingabúðir
en fimm mánuðum sfðar lauk
stríðinu svo William fékk aldrei
að berjast í háloftunum en það
smáatriði kom ekki í veg fyrir að
hann segði sláandi og hjartnæm-
ar hetjusögur af stríðsreynslu
sinni síðar á ævinni.
Flokkaði póst eftir
mikilvægi
Þegar stríðsævintýri hans lauk
sneri hann aftur heim til Oxford
og fékk vinnu sem póstmeistari
bæjarins. Hann entist ekki lengi
í því starfi enda lokaði hann þeg-
ar gott var veður og hélt í göngu-
ferðir um skógana eða á veiðar.
Hann flokkaði sömuleiðis póst-
inn eftir því hversu mikilvægur
hann leit út fyrir að vera og sendi
út það sem virtist mikilvægt en lét
hitt bíða vikurn saman. Eftir að
hann rnissti vinnuna flutti hann
tímabundið til New Orleans og
þar hóf hann að skrifa. Fyrsta
bók hans hét A Soldier’s Pay og
fékk jákvæð viðbrögð gagn-
rýnenda. Bókin seldist þó illa svo
William fékk lítið fyrir sinn snúð.
Næsta bók, Mosquitoes, gekk lít-
ið betur og það var ekki fyrr en
þriðja bókin, Flags in the Dust,
22
Vikan
Texti: Steingerður Steinarsdóttir