Vikan - 15.08.2000, Side 38

Texti: Guðjón Bergmann
Lækningaaðferðír sem byggjast á
jurtameðferð og ráðgjöf um matar-
æði og næringarefni eru meðal elstu
lækningaaðferða sem þekkjast og
líklega bær aðferðír sem fólk á auð-
ueldast með að skilja.
Nánast öll menningarsamfélög eiga
sér langa grasalækningahefð og í
slíkum lækningum er jafnan
notast við staðbundna
fléru. Nútímalæknauís-
indi byggjast að miklu
leyti á fræðum hinna
fornu grasalækna.
Flest uenjuleg lyf
sem framleidd eru
af lyfjafyrirtækjum inni-
halda eftirlíkingar náttúru-
legra efna. Virk efní úr ýms-
um fornum náttúrulyfjum eru
uppistöðubáttur í mörgum algeng-
um nútímalyfjum. Grasalækninga-
hefðin er sterkust í Norður-Amer-
íku og Austurlöndum fjær og bar
haf a núhmagrasalækningar fyrst og
fremst þróast.
Meðal elstu hefða
Grasalækningar eru meðal elstu lækn-
ingaaðferða. Þær hafa þróast í gegnum
tilraunir og mistök auk þess sem miklar
upplýsingar hafa fengist með skoðun á
atferli dýra. Þegar um árið 3000 f.Kr.
höfðu Egyptar tekið saman skrá yfir
lækningajurtir og eiginleika þeirra. Síð-
ar gerðu Forn-Grikkir hið sama. Hefð-
in barst svo með Rómverjum til Norð-
ur-Evrópu
þar
sem
grasalækning-
ar þróuðust og
mótuðust undir áhrifum annarra menn-
ingarstrauma, þar á meðal arabískra eft-
ir að Arabar réðust inn á Pýreneaskaga.
Oft blönduð hjátrú
Á miðöldum voru fræði grasalækna oft
blönduð hjátrú en undirstaða þeirra var
þó víðtækur skilningur á líkamanum og
áhrifum mismunandi grasa á hann. Þeg-
ar ekki var ljóst hvers vegna tiltekin grös
höfðu lækningamátt var gripið til sögu-
legra eða goðafræðilegra skýringa. Þá
var talið að skaplyndi og líkamsástand
einstaklingsins stjórnaðist af fjórum
skapgerðareinkennum sem tengdust
hinum fjóru líkamsvessum og fólk væri
annaðhvort glaðlynt, daufgert, skapbrátt
eða þunglynt, allt eftir því hvaða lík-
amsvessi væri ráðandi. Grösin
voru talin hafa sín eigin skap-
gerðareinkenni og þeim var
því beitt í samræmi við
þau einkenni til að
koma jafnvægi á milli
líkamsvessanna.
Menn trúðu því
líka að hver lík-
amshluti væri
undir stjórn
ákveðins stjörnu-
merkis og hvert
lækningagras undir
stjórn ákveðinnar
reikistjörnu.
Samsuarandí útlit
Aðrir trúðu á
kenninguna
um samsvar-
andi útlit en sam-
kvæmt henni bar að nota þau
grös til að lækna sjúkdóm sem sam-
svöruðu einkennum sjúkdómsins í
lögun eða lit. Það var flókið mál að
mæla lyfjagjafir samkvæmt þessari
kenningu en þó varð það heldur einfald-
ara eftir að prentlistin var fundin upp.
Kaupa mátti kver um grasalækningar þar
sem þessar flóknu kenningar voru út-
skýrðar. Þau voru þaullesin og gengu
manna á milli og grasalækningar þrifust
öldum saman við hlið viðtekinna hug-
mynda læknavísindanna, sem voru í örri
þróun. En eftir því sem læknavísindun-
um, sem byggja meðferð fyrst og fremst
38
Vikan