Menntamál - 01.02.1975, Blaðsíða 25

um að byrja með salt, sykur, bökunarsóda, sítrónu-
safa og vatn. Þegar sumum þessara efna er blandað
saman verða til loftbólur. Hvaða efnum þarf að
blanda saman svo að til verði loftbólur? Hve lengi
koma loftbólur? Hvernig er hægt að lengja þann
tíma sem loftbólur myndast? Hvaða önnur efni
geta orsakað loftbólur? Hvaða efni væri hægt að
bæta við blönduna til að loftbólur hætti að mynd-
ast ? Önnur efni breyta um lit þegar þeim er blandað
saman. Spyrja má um samsvarandi atriði hvað
þau snertir.
Ekki er nægjanlegt að hafa skrifaðar kennslu-
leiðbeiningar þegar um er að ræða nýjar kennslu-
aðferðir. Til að koma námseiningunni af stað
þurfti einnig kennaranámskeið. Ég ætla ekki að
lýsa þeim í smáatriðum, en þrjú meginatriði virtust
einkenni þessi námskeið. í fyrsta lagi að kennafarnir
lærðu á sama hátt og börnunum var ætlað að læra.
Svo tii allir þættir einingarinnar henta eins vel
fullorðnum, svo að kennararnir upplifðu þá á sama
eða svipaðan hátt og börnin. Annað atriði var að
kennararnir fengu tækifæri til að fylgjast með
einu eða tveimur börnum og gátu þannig betur
fylgst með hvernig þau brugðust við. í þriðja lagi
sáu kennararnir kvikmynd þar sem þeir gátu fylgst
með hvernig hægt væri að vinna á þennan hátt með
venjulegri bekkjardeild.
Fjórða atriðið var af öðrum toga spunnið að
nokkru leyti. Fáir kennarar eiga auðvelt með að
breyta starfi sínu á þennan hátt eftir stutt kennara-
námskeið og með aðstoð ritaðra kennsluleiðbein-
inga. Það virtist mikilvægt að gefa kennurum tæki-
færi til að hafa samband við aðra sem unnu að
sömu verkefnum. Enn betra virtist vera ef hægt
var að fá einhvern sem hafði reynslu til að vera til
halds og trausts.
M ATSVERKEFNI
Þótt mikils sé um vert að starf nemendanna sé
líflegt og áhugavekjandi fannst mér eftirsóknarvert
ef hægt væri að komast að því hvort þessar breyt-
ingar hefðu áhrif þegar frá liði. Mér datt í hug að
bera á einhvern hátt saman börn sem höfðu tekið
þátt í nýju námseiningunni og önnur sem ekki
höfðu gert það.
Ég gerði mér í hugarlund að börnin sem unnu
með nýja námsefnið hefðu tvenns konar forskot.
Kennarar höfðu sagt okkur að börnunum færi
fram við að spyrja eigin spurninga og að svara
þeim. Raunverulega þýddi þetta að þau fengju
fleiri hugmyndir og hefðu meira traust á eigin
hugmyndum. Ef rétt væri að þessi börn beittu
fremur vitrænni hugsun innan og utan skólans en
áður, taldi ég, að eftir lengra tímabil yrðu þau á
marktækan hátt komin fram úr öðrum börnum
hvað snerti starfslega hugsun.
í raun ætlaði ég að prófa tilgátu mína um að
þróun greindar væri fólgin í því að fá „stórkost-
legar“ hugmyndir og hafa nægjanlegt sjálfstraust
til að sannreyna þær. Einnig ætlaði ég að prófa þá
hugmynd mína að skólastarf gæti haft áhrif á
þessar „stórkostlegu" hugmyndir nemenda. Að-
eins verður gefin samantekt um þetta matsverkefni
hér.1
Matsverkefnið var í tveimur hlutum. Fram-
kvæmdin í fyrsta hlutanum var að hluta byggð á
eðlisfræðiprófum sem Philip Morrison hafði lagt
fyrir stúdenta í M.I.T. háskólanum. í prófum
þessum fengu allir stúdentar sömu gögn og efnivið
en þeirn var ekki látið í té neitt ákveðið vandamál
til að vinna að. Þess í stað var verkefni þeirra að
finna vandamál og síðan að vinna að lausn þess.
Morrison þótti það mikilverðast að stúdentar fyndu
vandamál eða viðfangsefni eins og Kevin, Stephanie
og stærðfræðingurinn höfðu gert.
í þessum prófum kom greinilega í ljós að þekking
og hugkvæmni stúdentanna var mjög misjöfn og
tilraunirnar sem þeir gerðu takmörkuðust af því
vandamáli sem þeir völdu sér.
í okkar matsverkefni urðum við að aðlaga þessa
matsaðferð svo að hún hæfði sex ára börnum.
Okkur langaði til að sjá hvað börn sem höfðu
starfað samkvæmt námseiningunni okkar í eitt ár
eða meira mundu gera við gögn og efnivið ef þau
væru látin ein og án íhlutunar kennara. Okkur
langaði til að sjá hvort „okkar börn“ hefðu fleiri
hugmyndir en önnur um hvað hægt væri að gera
við þau gögn, tæki og efnivið sem við létum í té.
Efniviðurinn og tækin voru að sjálfsögðu önnur
en þau sem börnin höfðu unnið með í námseining-
unni. Við völdum tvenns konar hluti. Hluti sem
ekkert barnanna hafði séð áður, eins og t.d. litaðar
1 Heildarskýrsla: Eleanor Duckworth. „A Comparison Study for Evaluating Primary School Science in Africa".
African Primary Science Program of Education Development Center, Newton, Mass. Október, 1971.
MENNTAMÁL
23