Menntamál - 01.02.1975, Blaðsíða 33

í þessari grein verður einungis fjallað um síðari
töluliðinn hér að ofan, stöðugleika greindarvísi-
tölunnar.
Þeir árgangar, sem hófu nám í fyrsta bekk barna-
skólanna í Kópavogi haustin 1958 og 1959, voru
greindarprófaðir á fyrri hluta fyrsta og sjötta
skólaárs. Notað var greindarpróf Matthíasar Jónas-
sonar. Það próf kom út árið 1956 og er að nokkru
byggt á bandarísku afbrigði hins franska Binet
prófs, hinu svokallaða Stanford-Binet prófi, útgáfu
frá 1937.2
Greindarstig — greindarvísitala — sem fæst með
þessu prófi er fundin með því að deila í greindar-
aldur með lífaldri og margfalda síðan með 100
(GA/LA X 100). Þessi aðferð við útreikning greind-
arstigs var fyrst notuð, þegar endurskoðuð útgáfa
Binet prófsins kom út í Bandaríkjunum árið 1916.
Binet hafði sjálfur gefið upp greindaraldurinn
einan, sem gerði allan samanburð erfiðan, bæði
milli einstaklinga á ólíkum aldri svo og milli
tveggja mælinga hjá sama einstaklingi, ef þær voru
gerðar með einhverju millibili. Á síðustu árum
hafa greindarpróf oftast verið stöðluð á annan
hátt. Niðurstöður hafa verið felldar undir ákveð-
ið stærðfræðilegt likan, hina svokölluðu normal
kúrfu eða bjöllukúrfu. Við það vinnst m.a., að
sama greindarstig þýðir alltaf sömu stöðu í hópn-
um, hve gamalt sem barnið er, þvi dreifing er eins
og meðaltal og staðalfrávik hið sama í öllum ár-
göngum. Þetta gerir allan samburð og túlkun auð-
veldari en með hinni aðferðinni, þar sem meðaltal
og staðalfrávik getur verið mismunandi eftir árum,
og er svo í prófi Matthíasar. í bókinni „Greindar-
þroski og greindarpróP\ sem er handbók með
prófinu, gefur hann upp meðaltöl og staðalfrávik
prófsins hjá öllum þeim aldursflokkum, sem prófið
var staðlað á. Lægst er meðaltalið hjá 4\ árs börn-
um, 98,67, en hæst hjá 16 ára unglingum, 107,19,
og er sá munur marktækur.3 Einkum eru miklar
sveiflur hjá drengjum, en þar er hæsta meðaltalið
112,04 við 16 ára aldur, og þrír árgangar drengja
hafa meðaltal milli 107 og 108. Þetta þarf að hafa
í huga, þegar greindarvísitala er túlkuð. Það skal
tekið fram hér til að fyrirbyggja misskilning, að
þetta er ekki sérkenni á prófi Matthíasar, heldur
á þetta við um þau próf öll, sem stöðluð eru með
þessari aðferð. Matthías ræðir hin miklu frávik í
meðaltölum drengjahópanna og telur, að orsakar-
innar se fremur að leita í einkennum stöðlunar-
hópsins en í prófinu sjálfu.4 Þetta er atriði, sem
forvitnilegt væri að athuga nánar.
Þegar litið er á staðalfrávik árganganna sést, að
það er lægst hjá 3f árs börnum, 12,40, og hæst
hjá 10 ára börnum, 17,24. Munur á hæstu og
lægstu tölu er þannig 4,84. Þegar litið er á Stanford-
Binet prófið frá 1937 sést, að munur hæsta og
lægsta staðalfráviks í árgöngum stöðlunarhópsins
er 7,5 stig. Það vekur eftirtekt, hve lítill munur er
á staðalfrávikum hinna ýmsu árganga í prófi
Matthíasar að tveimur þeim yngstu slepptum.
Fjöldi barna í rannsókninni og dreifing eftir
kynjum var eins og fram kemur í töflu I.
TAFLA I
Fjöldi prófaðra barna eftir ári og kyni
Ár Drengir Stúlkur Alls
1958 73 66 139
1959 90 71 161
Alls: 163 137 300
Hópur sá, sem próf Matthíasar Jónassonar var
staðlað á, var þannig valinn, að hann átti að vera
dæmigerður fyrir íslenzk börn. Það er því forvitni-
legt að athuga, hvort þessi 300 barna hópur úr
Kópavogi víkur frá stöðlunarhópnum að því er
varðar dreifingu greindar.
Próf Matthíasar er einstaklingspróf, og tekur
alllangan tíma að leggja það fyrir. Voru sum börnin
prófuð í tveimur atrennum. Þar sem fyrirleggjendur
voru aðeins tveir, tók fyrirlögn nokkuð langan
tíma, eða frá því í október og fram í janúar hvort
ár.
Börnin hófu skólagöngu sjö ára eins og kunnugt
er. Þau hafa því verið á aldrinum 6:9 til 8:0, þegar
þau voru prófuð í fyrsta bekk. Það er því eðlilegt
að bera þau bæði saman við sjö og átta ára aldurs-
flokka stöðlunarhópsins.
Á töflu II eru meðaltöl drengja, stúlkna og
heildarhóps Kópavogsbarnanna borin saman við
meðaltöl sjö og átta ára árganga stöðlunarhópsins.
Meðaltölin eru borin saman með t — prófi fyrir
óskylda hópa, marktæknimörk voru sett við 5%
inörkin sem þýðir, að það eru minna en 5% líkur
á því, að munur sé ranglega sagður marktækur.
MENNTAMÁL
31