Bjarmi - 01.11.1996, Blaðsíða 13

BROTIÐ TIL MERGJAR
2 Jones, C.E.: „Holiness Movements.44 Dictionary of Pentecostal
and Charismatic Movements. Grand Rapids. 1988. Bls. 409.
3 Hollenweger, W.J.: The Pentecostals. Peabody. 1988. Bls. 176-
184.; Riss, R.M.: A Survey ... Bls. 17-47.
4 Barrett, D.B.: „Statistics, Global.“ Dictionary of Pentecostal and
Charismatic Movements. Grand Rapids. 1988. Bls. 810, 822.
5 Hall, J.L.: „United Pentecostal Church, Intemational.“
Dictionary of Pentecostal and Charismatic Movements. Grand
Rapids. 1988. Bls. 860.; Riss, R.M.: A Survey... Bls. 26-27.
6 Goff, J.R.: „Parham, Charles Fox.“ Dictionary of Pentecostal
and Charismatic Movements. Grand Rapids. 1988. Bls. 660.;
Hall, J.L.: „United Pentecostal Church ...“ Bls. 860.; Riss, R.M.:
A Survey ... Bls. 47.
7 Wacker, G.: „Bibliography and Historiography of
Pentecostalism.“ Dictionary of Pentecostal and Charismatic
Movements. Grand Rapids. 1988. Bls. 73.
8 Shepperd, J.W.: „Sociology of Pentecostalism.“ Dictionary of
Pentecostal and Charismatic Movements. Grand Rapids. 1988.
Bls. 797.
9 Goff, J.R.: „Parham ...“ Bls. 661.
10 Hall, J.L.: „United Pentecostal Church ...“ Bls. 860-861.
11 Blumhofer, E.L.: „Assemblies of God.“ Dictionary of
Pentecostal and Charismatic Movements. Grand Rapids. 1988.
Bls. 23-25.
12 Hall, J.L.: „United Pentecostal Church ...“ Bls. 861-862.;
Hollenwcger, W.J.: The Pentecostals. Bls. 31-32.; Riss, R.M.: A
Survey... Bls. 82-83.
13 Einar Sigurbjömsson: Kirkjan játar. Reykjavík. 1991. Bls. 57-
58.
14 Hall, J.L.: „United Pentecostal Church ...“ Bls. 861-863.; Reed,
D.A.: „Oneness Pentecostalism.“ Bls. 644-649.
15 Barrett, D.B.: „Statistics ..." Bls. 816, 824.
16 Reed, D.A.: „Oneness Pentecostalism.44 Bls. 648.
17 Barrett, D.B.: „Statistics ...“ Bls. 816, 823-824.
18 Hall, J.L.: „United Pentecostal Church ...“ Bls. 864.; Reed,
D.A.: „Oneness Pentecostalism." Bls. 647.
19 Blumhofer, E.L.: „Assemblies of God.“ Bls. 27-28.; Riss, R.M.:
ASurvey... Bls. 120-122.
20 GuÖni Einarsson: „Hvítasunnuhreyfingin ...“ Bls. 18.
21 Barrctt, D.B.: „Statistics ...“ BIs. 811-813.
22 Johnstone, P.: Operation World. Carlisle. 1993. Bls. 23-24, 163-
164.
23 Guðni Einarsson: „Hvítasunnuhreyfingin ...“ Bls. 18-19.; Pétur
Pétursson: „Á vegum Heilags anda.“ Leshók Morgunblaðsins.
15. febrúar 1986. Bls. 6.; Pétur Pétursson: Frán váckelse till
samfund. Svensk pingstmission pá öarna i Nordatlanten. Lund.
1990. Bls. 55-85, 186-196.
24 Bundy, D.D.: „Barratt, Thomas Ball.“ Dictionary öf Pentecostal
and Charismatic Movements. Grand Rapids. 1988. Bls. 50.
25 Guðni Einarsson: „Hvítasunnuhreyfingin ...“ Bls. 18-19.; Pétur
Pétursson: Frán vackelse till samfund. Bls. 76-80, 97-105.
stóran þátt í stofnun fjölda safnaða hvítasunnu-
manna víðsvegar um Evrópu og reyndar einnig
um allan heim.24
Fyrstu árin var söfnuður hvítasunnumanna
frekar lokaður frá umhverfinu og bar ekki
mikið á honum. Þegar önnur kynslóðin, böm
frumherjanna, varð hins vegar virk í
safnaðarstarfinu á fímmta og sjötta áratugnum,
sætti hún sig ekki við þessa einangrun og vildi
reyna að hafa áhrif á þjóðfélagið. Birtist það
meðal annars í mótum hvítasunnumanna í
Kirkjulækjarkoti, en það var svar þeirra við
Þjóðhátíðinni í Eyjum. Á þessum tíma, þ.e. árið
1948, varð Ásmundur Eiríksson forstöðu-
maður safnaðarins í Reykjavík og Einar J.
Gíslason í Vestmannaeyjum, en áður höfðu
sænskir trúboðar gegnt þessum störfum, t.d.
Eric Ericsson, sem var fyrsti forstöðumaðurinn í Reykja-
vík. Þrem árum síðar fengu hvítasunnumenn svo safnaðar-
réttindi á íslandi og þeir Ásmundur og Einar löggildingu
sem forstöðumenn.
Hvltasunnumenn stefndu upphaflega ekki að því að
mynda skipulagða kirkju með formlegum hætti, en þegar
náðargjafavakningin barst til landsins á áttunda ára-
tugnum og yngri kynslóðir hættu að virða mörk milli
safnaða, myndaðist ákveðin tortryggni og spenna, sem
leiddi til þess að þeir skilgreindu sig formlega og settu
trúarjátningar sínar á blað árið 1984. Fimm árum áður
hafði trúfélagið Krossinn hins vegar klofnað frá hvitasunnu-
kirkjunni.
Smám saman urðu hvítasunnumenn viðurkennd kirkju-
deíld á íslandi og var farið að taka upp samstarf við þjóð-
kirkjuna á ýmsum sviðum, svo sem í Hinu íslenska Biblíu-
félagi. Samstarf hvitasunnumanna er þó mest við
Hjálpræðisherinn og mörg hinna nýju trúfélaga, sem stofn-
uð voru hér á landi í kjölfar náðargjafavakningarinnar. Sam-
hjálp hvítasunnumanna, sem stofnuð var árið 1973, hefur
einnig hlotið viðurkenndan sess í hugum margra, enda
hefur fjölda alkóhólista verið hjálpað þar til að fóta sig á ný
í lífinu.25 Útgáfustarf hvítasunnumanna hefur einnig verið
mikið, fjöldi bóka og tónlistarefni hefur verið gefið út, og
til fjölda ára var tímaritið Afturelding málgagn þeirra.
Verslunin Jatan er auk þess í eigu þeirra, en hún er til húsa
hjá Fíladelfíusöfnuðinum i Reykjavík. Söfnuðir hvítasunnu-
manna eru nú 11 um allt land og tilheyra þeim 1176
manns samkvæmt tölum Hagstofunnar.
1 Guðni Einarsson: „Hvítasunnuhreyfingin á íslandi 75 ára.“
Morgunhlaðið. 26. maí 1996. Bls. 18.; Reed, D.A.: „Oneness
Pentecostalism.“ Dictionary of Pentecostal and Charismatic
Movements. Ritstj.: S.M. Burgess & G.B. McGee. Grand
Rapids. 1988. Bls. 644.; Riss, R.M.: A Survey of20th-Century
Revival Movements in North America. Peabody. 1988. Bls. 25-
26, 72-79.; Synan, H.V.: „Classical Pentecostalism.“ Dictionary
of Pentecostal and Charismatic Movements. Grand Rapids.
1988. Bls. 220.
13