Heima er bezt - 01.11.1956, Blaðsíða 7

Nr. 11-12
Heima
---er bezt
347
Sá ég, hvar frú Kristjana, móðir Hannesar Hafsteins,
kom gangandi vestur Vonarstræti í fylgd með ungri
stúlku. Frú Hafstein veifaði hendi til mín, og ég nam
staðar. Hún kvaddi því næst ungu stúlkuna og sagðist
geta orðið mér samferða. Unga stúlkan fór þá leiðar
sinnar, en við frú Hafstein héldum suður Tjarnargöt-
una. „Hver er þessi stúlka?“ spurði ég. „Æi, hvað ég
get verið mikill klaufi að kynna ykkur ekki, ég hélt,
að þið þekktust,“ svaraði frú Hafstein, „þetta er hún
Dóra í Laufási, dóttir Þórhalls biskups Bjarnarsonar
og hennar Valgerðar minnar.“ Svo héldum við áfram
svolítinn spöl. Þá segir frú Hafstein: „Ef guð gefur
þessari stúlku líf og heilsu, trúi ég ekki öðru en að hún
verði einhvem tíma mikil kona. Guðsótti, samvizku-
semi, tillitssemi við aðra, ásamt dugnaði, er gott vega-
nesti ungri stúlku.“
Þetta var í fyrsta sinn, sem ég sá eða heyrði getið
um Dóru Þórhallsdóttur.
Dóra Þórhallsdóttir er fædd í Reykjavík 23. febrúar
1893, og eins og fyrr er sagt, vora foreldrar hennar
Þórhallur Bjarnarson biskup og kona hans Valgerður
Jónsdóttir. Frú Valgerður missti föður sinn, áður en
hún varð 2ja ára, og var tekin til fósturs af Tryggva
Gunnarssyni, hinum þjóðkunna manni, og konu hans,
Halldóru Þorsteinsdóttur. Þau Halldóra og Tryggvi
gengu Valgerði í foreldra stað, enda kölluðu öll börn
Þórhalls biskups og frú Valgerðar Tryggva afa sinn,
og frú Kristjana Hafstein kallaði frú Valgerði alltaf
Valgerði sína, þegar hún talaði um hana. Henni fannst
áreiðanlega hún vera föðursystir hennar.
A þessu yndislega og sérstæða heimili, biskupsheimil-
inu, ólst Dóra upp. Heimilið var sérstætt vegna þess,
að það var allt í senn, biskupssetur, kaupstaðar- og
sveitaheimili, og er gaman að lesa, hvernig frú Dóra
Þórhallsdóttir skrifar um æskuheimili sitt, í minningar-
riti um föður sinn, sem kom út í des. 1955 í Kirkju-
ritinu, í tilefni þess, að þá voru liðin 100 ár frá fæð-
ingu Þórhalls biskups.
Þórhallur biskup hafði gaman af búskap, og hann
vandi börn sín snemma á að vinna alla algenga vinnu
°g þykja vænt um vinnuna. En þótt hann ætlaðist til
vinnu af börnum sínum, sá hann um, að þau fengju
nægan tíma til leika og bóklestrar. Hann átti mikið og
gott bókasafn og var ólatur við að leiðbeina börnum
sínum með val lestrarefnis. En eins og gefur að sldlja,
var mikið að gera á heimilinu, heimilisfólkið margt,
búskapur í fullum gangi og gestkoma mikil. Meðan allir
voru frískir, gekk allt vel, enda betra að fá fólk til
hjálpar þá en nú gerist, en svo veiktist húsmóðirin.
Eftir það urðu systurnar, Svava og Dóra, að hlaupa
undir bagga. En þegar Svava giftist og fór að heiman
1911, lagðist bústjórnin á hinar ungu herðar Dóru. Ég
er ekki frá því, að 17—18 ára stúlku nú á tímum þætti
nóg á sig lagt að taka við bústjórn á svona umfangs-
miklu heimili. En hafi bústjórnin verið baggi á Dóru,
lét hún aldrei á því bera. Reyndar kom það fyrir, að
ef Dóra var úti að skemmta sér með ungu fólki, þurfti
hún allt í einu að hringja eða skreppa heim í Laufás,
ekki eins og hún sagði sjálf, að það væri bein þörf á
því, minnsta kosti ekki alltaf, en henni fannst ábyrgðin
hvíla á sér og vildi fylgjast með öllu. 1913 andaðist frú
Valgerður, og árið eftir fór Dóra utan og dvaldist eitt
ár erlendis, aðallega í Svíþjóð. Þar sótti hún söfn, eink-
um þjóðminjasöfn og bókasöfn, því um þetta leyti
var hún orðin mjög bókhneigð, og á heimilisiðnaði
hafði hún mikinn áhuga. í Svíþjóð lærði hún að vefa,
keypti sænskan vefstól, sem hún notaði talsvert, eftir
að heim kom, sér til gagns og gamans.
Þetta er þá jarðvegurinn, sem forsetafrúin okkar er
vaxin úr, en nú koma þáttaskipti í lífi hennar. 3. októ-
ber 1917 giftist Dóra Þórhallsdóttir Ásgeiri Ásgeirs-
Forsetafní Dóra Þórhallsdóttir ásamt dóttur sinni, frú Völu
Thoroddsen.