Heima er bezt - 01.11.1956, Síða 25

Nr. n-12 Hehna 365
--------------------------------er bezt----------------------------
Þannig segir gamla vísan. Eru í henni talin verstu og
erfiðustu bjargsigin, sem til skamms tíma þótti sjálfsagt
að síga til fanga, þótt það væri annars vegar að þreyta
fangbrögð við dauðann. Slík stórsig hlotnast ferða-
mönnum sjaldnast að sjá, en hinsvegar oft bjargsig, eins
og myndin sýnir, sem er í Fiskhellanefi á Heimaey og
gefur raunverulega litla hugmynd um stórhrikaleik
nefndra stórsiga í úteyjum.
Nú eru stórsigin að leggjast niður, þar eð súlan er lítt
nytjuð, en til hennar var sigið í Hábrandinn og Hellis-
ey, svartfuglasnaran bönnuð með lögum, og vart þykir
borga sig að síga svo erfið bjargsig til svartfuglaeggja,
t. d. í Háubæli. Hinsvegar fara menn nú til dags mest
lausir á bandi til eggja og taka hin smærri sig víða um
úteyjarnar.
Mikið var af fugli hvarvetna í Vestmannaeyjum, og
er tímar liðu, voru veidd nær óteljandi kynstur af hon-
um, einkum lunda, svartfugli, fýl og súlu. Voru veið-
arnar stundaðar af mesta kappi af ungum og gömlum,
konum og körlum. í stærstu úteyjunum voru samtímis
8 til 32 menn til veiða, en Heimaeyjarveiðina önnuð-
ust unglingar, konur og eldri menn, sem ekki þóttu
liðtæk í úteyjarnar. Þær voru ávalt skipaðar frískleika-
mönnum.
Veiðitækin voru greflar, lang- og stuttgreflar. Það
voru sköft með krók á öðrum endanum, sem lundinn
var kræktur út úr holunum með, en á hinum enda þeirra
var spaði til þess að grafa og róta með. Síðar voru upp
teknar allskonar netjaveiðar, svo sem: fyrirsláttar-,
uppistöðunet og net, sem lögð voru yfir holurnar. Var
með þessum veiðiaðferðum drepið svo mjög af fugl-
inum, að til hreinnar útrýmingar horfði, og voru þær
þess vegna bannaðar 1869, en greflarnir aftur upp-
teknir ásamt öðrum holuveiðum. Sum árin var gefin
upp á hreppaskilaþingum 300 til 500 þúsund fugla veiði,
og einstakir bændur uppgáfu um 1000 pund af fiðri
eftir sumarið. Munu þá hafa fengizt nálægt 5 pund
fiðurs af hverjum 100 lundum. Menn seldu fugl í tunnu-
tali til meginlandsins, og margir stærri bændur áttu
2 til 3 stórkagga af saltfugli frá árinu áður, er nýmetið
kom á vorin. Menn komu til Eyja úr nærsveitunum
og allt austan úr Mýrdal til veiða, og öfluðu þeir oft
allt að þrem stórköggum af fugli frá vori til sláttar-
byrjunar, en hver stórkaggi rúmaði 1200 lundabringur.
Af þessu er auðsætt, hve mjög hefur verið veitt á þess-
um árum í fyrrnefnd veiðitæld.
Þetta breyttist mjög, er lundaveiðiháfurinn kom til
Eyja og var almennt tekinn í notkun. Þann fyrsta fékk
Árni bóndi Diðriksson í Stakkagerði frá Færeyjum
árið 1876, en hann var einn af slyngustu veiðimönnum
Eyjanna um þann tíma. Sama ár fengu og Mýrdæl-
ingar fyrsta háfinn frá Brydesverzlun hér, og var það
Brynjúlfur Eiríksson á Götum, et fyrstur reið á vaðið.
Mönnum gekk vitanlega mjög illa með háfinn fyrst
í stað og vildu þá grípa til gömlu veiðiaðferðanna, sem
bannfærðar voru við komu hans, en meðferð hans lærð-
Veiðimenn tilbúnir til veiða.
Farið laust um svartfuglabyggð.
(Úr Bjamarey.)