Heima er bezt - 01.09.1977, Qupperneq 8

Guðrúnar Magnúsdóttur, sem um alllangt skeið réðu
húsum í Jórvík í Hjaltastaðaþinghá á Héraði, þekkt að
ráðdeild og sæmd. Ragnhildur var glæsikvendi í sjón
og raun, þótt smágerð væri að vallarsýn. Vorið 1920
réðst hún kaupakona að Hvammi. Þau Bjarni bundust
heitum og gengu í hjónaband 8. desember 1921 og var
einmælt, að þar færu ein af allra glæsilegustu brúðhjón-
um héraðsins. Þau dvöldu þar í Hvammi til vors 1923.
Vorið 1922 festu þau kaup í jörðinni Efri-Mýrum.
Heyjuðu þau þar mánaðar skeið um sumarið og fleyttu
á því dálitlum bústofni næsta vetur. Þangað fluttu þau
svo vorið 1923 og bjuggu þar við héraðsfræga rausn í
51 ár eða til vors 1974.
Efri-Mýrar voru á allan hátt í niðurníðslu, þegar
þau bar þar að garði. Riðuðu þar flest hús til falls. Þá
var holskefla verðfallsins, sem reið yfir við lok fyrri
heimsstyrjaldarinnar, að ríða yfir og raunar skollin á.
í kjölfar þess fylgdi svo heimskreppan á fyrri árum
hins fjórða tugar aldarinnar. Þær hreyfingar gengu ekki
hjá görðum frumbýlinga. Guldu þau Efri-Mýrahjón
þeirrar heimsóknar ósleitilega. Þó uxu þau svo til bjarg-
álna, að öll hús risu að nýju á furðu skömmum tíma og
alllöngu áður en þau kvöddu þar, var allur heyfengur
tekinn af töðuvelli í stað rytjumvra að mikíu leyti,
sem oft voru sóttar um langvegu. Þar var hlýtt heils-
hugar kalli samtíðar.
Það blasir við, þegar huga er rennt til þeirra erinda,
sem Bjarni var til kvaddur og á hefur verið drepið hér
að framan, að ekki hefði allt haldist í þeim sniðum þar
á Efri-Mýrum, sem raun gaf vitni, ef húsmóðirin hefði
oft staðið ráðvana. En það segir hina óskráðu — en jafn-
framt oft gleymdu — sögu sveitakvenna, sem færa og
fært hafa í sitt fang heimaannir maka sinna, sem að
heiman eru heimtir í þágu sveitar, héraðs eða alþjóðar,
án þess þó að afleiðis hafi borist. Má í því efni minna
enn á símavörslu í 43 ár, sem löngum hvíldi á hennar
herðum að mestu levti. Heimastjórn Ragnhildar hvíldi
ekki aðeins á valdi húsmóðurinnar, heldur fyrst og
fremst á göfgi mannvinar og þó með fullri skyggni yf-
ir það, sem gera þurfti og furðulegri atorku.
Þau hjón eignuðust eina dóttur, — Valgerði, — hús-
móður í Keflavík. Þangað leituðu þau hvíldar og ör-
yggis. Þau ólu að miklu leyti upp fjögur börn auk
dótturinnar og unnu þeim sem henni. Mun það gagn-
kvæmt af fósturbarnanna hálfu.
Þegar svo er hagað heimilisháttum sem þar á Efri-
Mýrum, verður ekki hjá því komist, að uppeldið hvíli
að þyngri hluta á herðum þess, er heima situr. Og enn
er ótalinn þáttur Ragnhildar í risnu þeirra hjóna, sem
erill húsbóndans utan heimilisins jók mjög og marg-
víslega. Risnunnar var notið í þakklátum hug, — en
henni er gjarnan gleymt.
Ragnhildur andaðist 27. júlí 1976.
Tileinkað
Bjarna 0. Frímannssyni
i frá Efri-Mýrum
áttræðum þ. 12. mars 1977,
þá búsettum Hólabraut 4,
Keflavík
Sit heill í sæmdarranni,
sannnefndur heiðursmaður,
leiði þig lukkudísir
lífs meðan röðull dvelur.
Aldrei þig blessun bresti,
bjartar þó verði hærur,
öðlinga ertu jafni,
allþekktur Mýra-Bjarni.
Merk er þín manndómssaga,
mótsnúin öllu drambi,
æ var þín andans snerpa
öðrum til greiða búin.
Höldur með reisn og ráðum,
réttlætissjónir hvessti,
jafnt giltu orð sem eiðar,
æ varstu hreinn í svörum.
Öndvegi eitt þér sæmir,
áttræði fræðaþulur,
drengur af drengskap kunnur,
dirfskunnar þræddi vegi.
Elli þótt að þér sæki,
orðstír mun hvergi blikna,
andinn er vorhug varinn,
vizkunnar hróðri seldur.
Langt mætti lopann teygja,
lofsverðum flíka þræði,
kalt meðan góugrímu
gustur við ljóra rjálar.
En á skal að ósi stemma,
andann til næðis leiða,
heill þér að hinzta degi
hljómar frá sölum Braga.
Kristján A. Hjartarson.

284 Heima er bezt