Heima er bezt - 01.09.1977, Page 20

Við förum aðra leið að mæðgunum en í gærkveldi,
yfir ölduna hjá búðartóftinni, „Norðuröldu11,* og suð-
vestur niður í „Kerlingarkvos“. Veðrið er unaðslegt,
hvergi ský, blæjalogn og steikjandi hiti. Regnbólstrar
yfir Suðuriandi. Vorum við á undirbrókum einum við
þetta dútl, næstu tímana hjá kvensunum, og kófsveittir.
Mæðgurnar standa á klappabungu, eða tungu, eilít-
illi, þar sem drögin eða botnar þeir, að austan og vestan
úr kvosinni, renna saman í lækinn austan tungunnar,
sem eg nefni „Ingulænu“. Drögin að austan, sem eru
aðaluppspretta lænunnar nefndi eg „Ingubotna“. Gæti
þó „Lænudrög“, eða „Lænubotnar“ verið viðkunnan-
legra. Hæðin er allskörp í útlínum til N og A, en flöt,
og skálin opin til S og SSV, niður á „Aura“, austan
„Sprengis“. En þær varð að krækja fyrir og ganga því
yfir „Sprengi“. Því fór sem fór (sjá loftmynd). Breidd
tungunnar, „Kerlingartungu“, er um 270 m frá A til V,
og taka mæðgurnar upp vesturhluta þess svæðis að
norðan, í þær höfuðáttir. Strax er áberandi vörðuröð í
há-A—V, eftir kompás, (skekkja leiðrétt í landáttir).
Línan er þráðbein, rétt sunnanvið Beinakerlingu, klár
af henni sem nemur rúmum meter. Ber hún í stall á
norðurhlíð Fjórðungsöldu. Austasta varðan er meistara-
smíð í einfaldleik og formi: tveir steinar á smáklöpp.
Annar sem stuðlabergsstöpull, um 2 fet á hæð og hálft
á kant, lóðréttur eftir plúmbu, og studdur af einum
steini, þríhyrnulaga. Hafa báðir steinarnir vægan skáa
á grunnflötum og falla svo vel og stöðuglega saman að
undrun sætir. Er útvörður þessi 53 m (stikur) frá
Beinakerlingu. Vestasta varðan í þessari línu er hlað-
in, um 2—3 fet á hæð og svipuð að grunnvídd, alllangt
vestan (um 15 m) Beinakerlingar, á austurhallri öldu,
„Vesturöldu“.
Smærri vörður, 10 alls, allar á grunnklöppum, skipa
sér í óreglulegan hring um Beinakerlinguna, frá V til S
réttsælis, 12, 18, 26, 32, 20, 20, 13, 16, 18 og 18 fet frá
miðjum toppi Beinakerlingar. Ber þetta skipulag dá-
* Set í gæsalappir heiti sem eg hefi gefið mér til áréttunar, og
sem tillögu til Ornefnastofnunar. Sjá einnig meðf. kort.
lítinn svip af keltneskum krossi, í A—V, en þó meginás
afsíðis aðalvörðunni, enda líklega yngri.
Aðrar vörður, 8, í lengri og mismunandi fjarlægð
frá Beinakerlingu, frá 15—53 m, virðast settar af handa-
hófi. Alls eru vörðurnar 19 með móðurinni. Er hér ekki
um reglulegt mynstur að ræða, nema A—V línan þráð-
beina, og þessi „óreglulegi“ hringur.
Augljósir „útverðir“, sem eg svo kalla, eru til SA og
S—SV. Hafa þeir grunnsteina sem benda til Beinakerl-
ingar. S—SV útvörður er á línu við tvær aðrar vörður
á ölduhlíð og — toppi, suður að „Sprengi“. Einnig eru
„ábendarar“ á næstu vörður, í grunni þeirra. Fjarlægð
um 150—200 m, eða meira. Ekki mælt, vikið að þeim
síðar.
„Flokkur“ þessi, eða uppsetning, er greinilega átta-
viti svæðisins, en því miður varla klukkuskífa sú, eða
stjarnhringur, sem eg hafði í fyrstu búist við. Hér er
einnig góður hvíldarstaður undir síðustu tvo fimmtu
kafla ferðarinnar úr suðri, og norðan undir Beinakerl-
ingu og Kerlingartungunni er dálítið skjól fyrir S—SV
garranum, í Kvosarbotninum.
Verður nú lýst Beinakerlingu sjálfri, útsýni og kenni-
leitum af hlaði þeirra mæðgnanna.
Beinakerling sjálf er þægilega þybbin, heldur vel
hlaðin varða, um 4 fet á hæð og 5—6 að grunnmáli, að
fráskildum grunnklöppunum. Hópurinn er á norðvest-
urhorni þessarar klappatungu vestan Ingulænu, hallar
tungan aflíðandi til suðurs, en brattari nokkuð að norð-
„Austurstöpull1,1 iir S. „Kvosin1‘ og Norðuralda að baki.
296 Heima er bezt