Heima er bezt - 01.09.1977, Blaðsíða 25

Þegar ég kom að bæjardyrum á Hofstöðum, heyrði
ég þar inni ógnarlegan hávaða og skark, gægðist inn
um gat eða rifu, sem var á bæjarþilinu. Var þar ljós
inni. Sá ég að þar var ærið ljótur karl, bölvandi í sí-
fellu og barði án afláts allvænan stein með hamri eða
sleggju. Ég hélt hann vitlausan og hraðaði mér burtu.
Heyrði ég síðar, að karl þessi hefði verið hinn alkunni
Mylnu-Kobbi (Jakob Jónsson) og hafði verið að
höggva til legstein eða mvlnustein. Var nú lokið þeirri
ákvörðun minni að fá gistingu á Hofstöðum. Talsverð
bæjarleið var þaðan til Svaðastaða. Þar bjó Þorkell
Jónsson ríkisbóndi. Son átti hann þar heima, er Jón
hét, góður drengur og glaðlvndur, og hafði ég oft séð
hann. Ég var farinn að lýjast, en staulaðist þó áfram.
Loks komst ég að Svaðastöðum. Vildi ég nú gera vart
við mig og fá gistingu. Nú var dagsett fyrir löngu, en
heyrt hafði ég það, að engra almennilegra manna siður
væri að berja að dyrum, þá er dagsett væri. Fór ég nú
að svipast eftir baðstofugluggum og fann þá. Bæjar-
húsin voru öll há, en ég lítill vexti. Gekk mér illa að
komast upp á bæinn, þó tókst það um síðir. Ég kom
að glugga, sem snjóföl var á, strauk ég það af og leit
inn. Sá ég þá sitja á rúmi undir glugganum stóran mann
og herðabreiðan. Hann var að prjóna þegar hann heyrði
skrjáfa í glugganum leit hann við, skældi sig á móti
glugganum og mælti:
„Hver skrattinn er þarna úti og ætlar að brjóta
gluggann?“ og sveiaði við. Hann hefir líklega haldið,
að hundur væri á glugganum.
Ég varð smeykur. Hélt að ég hefði skemmt glugg-
ann, renndi mér hið fljótasta ofan af bænum, tók.poka
minn og hélt af stað á leið til Dýrfinnustaða, en þang-
að var öllu skemmri bæjarleið en hin síðasta. Þar bjó
Jóhannes sonur Þorkels á Svaðastöðum. Hann hafði ég'
oft séð, því að jörð hans er í Akrahreppi, og hann oft
komið að Djúpadal að finna föður minn. Þar á bæ var
vinnumaður, er hét Árni Þorsteinsson, mér vel kunnur.
Þegar ég kom í hlaðið, kom bóndinn út. Ég heilsaði
honum og tók hann glaðlega kveðju minni og spurði,
hvaðan ég væri, en ég sagði honum það. Hann sagði
mér strax að koma inn, því að ég færi ekki lengra í
kveld, kvað hann, að ég myndi orðinn fulllúinn. Átti
ég góða nótt á Dýrfinnustöðum. Um kveldið var spil-
að á spil, en áður en farið væri að sofa, las Jóhannes
húslestur og lét mig sitja hjá sér. Um lesturinn syfjaði
mig mjög; fór ég að dotta og var nærri fallinn fram úr
sæti mínu. Greip hann þá í mig, en ég skammaðist mín
og vaknaði vel. Sagði bóndi, að ég mundi vera þreytt-
ur og hefði átt að setjast að miklu fyrr. Sagði ég hon-
um þá alla ferðasögu mína. Hló hann mjög dátt að
henni, því að maðurinn var glaðlyndur og afar hlátur-
mildur. Sagði hann, að karlinn undir glugganum á
Svaðastöðum væri faðir sinn og eins gat hann til, hver
karl sá var, sem ég sá í Hofstaðabæjardyrunum.
Morguninn eftir vigtaði Jóhannes poka minn, var
hann við 2 fjórðunga. Bað hann Árna vinnumann að
bera pokann fyrir mig suður fyrir Þverá. Kvaddi ég nú
bónda með þakklæti góðu. Oft eftir þetta gisti ég hjá
Jóhannesi; minntist hann þá jafnan á þessa ferð mína og
hló þá mikið.
Þegar ég kom heim, var ég hreykinn af sjálfum mér.
Sagði ég ferðasögu mína rækilega, en heimafólk hló
að henni. Svona gekk fyrsta ferð mín og var víst ekki
rismikil í sjálfu sér, en hún tolldi vel í minni mínu.
II
Þegar faðir minn bjó í Litladal og ég var um það að
vera 15 ára, réðst til hans kaupamaður að sunnan, ung-
ur að aldri og lítt vanur slætti. Magnús hét hann. Var
hann á hæð sem fullorðnir menn, en þótti ónýtur til
heyskapar. Það fréttist, að góður afli væri í Skagafirði.
Lét þá faðir minn hann fara út í Hofsós að róa þar um
tíma, og fór hann út eftir á sunnudag. En á föstudag
næsta þar á eftir ætluðu tveir bændur úr nágrenni mínu
út á Höfðaströnd að fá sér fisk. Þeir voru fátækir
menn og hétu Sveinn og Hallur. Faðir minn bað þá að
lofa mér að verða samferða þeim og hjálpa mér, því að
ég væri óvanur ferðum, og lofuðu þeir því.
Lagði ég nú af stað með þeim og hafði einn hest til
áburðar, leirljósan, gamlan, en stólpagrip. Þegar við
komum út hjá Kyrfisá, leit Sveinn til sólar og mælti:
„Það er kominn miðdagsmatartími.“
„Já,“ sagði Hallur, „það er rétt, við förum að borða.“
Varð ég nú alveg forviða, að þeir skyldu fara að
borða svo skammt komnir frá heimilum sínum. Fórum
við nú af baki á góðum grasbletti. Tóku þeir til nestis
síns, og það gerði ég líka, því að ég hugði þá, að þetta
væri siðvenja. En aldrei hefi ég síðan farið þar hjá, að
mér hafi ekki komið í hug þetta kvmnilega borðhald,
og þá verið hlátur í hug.
Það var orðið áliðið dags, þegar v:ð komum út í
Hofsós. Hitti ég strax Magnús kaupamann; hafði hann
nógan fisk á hest minn. Bjó hann upp á hestinn fyrir
mig, dró hann spotta í gegnum hausana. Varð þá fisk-
urinn í smákippum. Var þetta til þæginda fyrir mig að
koma fiskinum til klakks. Þegar Alagnús hafði hjálpað
mér, fór hann til skips sms, en ég fór að leita að félög-
um mínum. Stóðu þeir uppi við verzlunarbúðarborðið
og voru að fá sér í staupinu. Var Hallur orðinn vel
hreifur. Ég spurði þá, hvort þeir væru ekki bráðum
tilbúnir til heimferðar. Þeir kváðust ekki mundu fara
fyrr en einhvern tíma næsta dag. Ekki leizt mér á þetta.
Vildi ég ekki gista, því að ég var öllum ókunnugur.
Var ég nú hálf ráðalaus, en þó réði ég það af að fara
að reyna að bisa fiskinum upp á Lýsing. Var ég einn
við það og gekk hálfilla. Ekki hjálpuðu karlarnir mér,
bað ég þá þess ekki heldur.
Lagði ég nú af stað fram allar götur. Kveið ég hálf-
partinn fyrir að ríða Kolku, því að vatnsþungi var í
henni. Ég rataði á rétta vaðið, sem kallað var Steins-
vað. Höfðum við farið það um daginn, var það á miðj-
ar síður. Hélt ég nú áfram um nóttina. En er ég kom á
Þveráreyrar, þorði ég ekki að fara ofan að Héraðs-
Heima er bezt 301