Heima er bezt - 01.08.1978, Blaðsíða 22

Að fjölgun bjargræðisvega á ís-
landi, ekki síst norðan og austan til, sé
nauðsynleg, má ekki síst ráða af
þrengslum þeim sem leiðirafþví hversu
hvert kotið, þó ekki sé nema 2 og 3
hndr. að dýrleika, hefur 2 og stundum
fleiri fjölskyldumenn að framfœra,
hverjum þó ekki fylgja viðunanlegir
landkostir handa einum auk heldur
fleirum, og hversu mikið lífsviðurhald
hefurþá hvor hinna þegar margirþurfa
að nota?* Mundi þá ekki hagfelldara,
að þeir sem uppalast við sjávarsíðu og
mestu leyti venjast sjávarstörfum,
sömuleiðis þurrabúðarmenn, hefðu
aðal uppeldi sitt af sjávarafla, heldur
gefa sig að ábatalausu landvinnugaufi
sem þeir kunna lítið eða ekkert til? Þá
yrðu líka sjóferðimar á smærri og
stærri skipum sóttar með miklu meira
kappi og dugnaði, þegar þær væru
þeirra manna sem þær hefðu að
stunda einasta lífsviðurhald, þar á
móti geta aldrei þeir sem jarðanna
hafa að gæta gefið sig af sjávarveiðum
með neinum dugnaði, nema til að af-
rækja landvinnuna sér til skaða, sem
þeir allt að einu ættu að efla og end-
urbæta jarðir sínar, þar til þær end-
urgildu þeim með ríkulegum ávexti.
Þiljuskipaeignin, eins og líka færsla
þeirra, er nú að því leyti annmarka-
minni en áður, að sjómannaskóli er
fenginn í landið, svo lært verður að
færa** þau nú með sama hætti og er-
lendis. Það sem nú helst vantar í tilliti
til að þiljuskipin ekki tapist með öllu,
þeim sem kynnu að missa þau er að
ábyrgðarsjóður er enn ekki stiftaður í
landinu; en eins og þeir sem nú eiga
þiljuskip ekki hafa látið ábyrgðar-
sjóðsleysið fæla sig frá að ráðast í að
eignast þau, sjálfum sér og öðrum til
uppbyggingar, svo er líka vonandi og
óskandi, að allir þeir sem vegna efna-
skorts geta gengið í hinna fótspor,
hvorki láti skeytingarleysi um al-
mennan velfamað né of einstaklegt
sérsinni með öðrum hætti hamla sér
frá að fá því sæti, hvar af þeir upp-
skæru ríkulega blessun í endurgjaldi
kostnaðar þess, er þeir leggðu í söl-
uraar, og síðan heiður og þakklæti af
allri þjóðinni fyrir það, að þeir hafi
* Auðkennt hér af mér. - E.E.
** Stjóma þeim. E.E.
verið föðurlandsins sanna farsældar
uppspretta. Ég efast heldur ekki um
að þegar íslendingar eru sjálfir búnir
að bæta úr þurfum sínum í framan-
sögðu, að því leyti sem í þeirra valdi
stendur, þá muni líka Danmerkur-
stjómin verða búin að breyta skoðun
sinni á verslunarmálunum, svo að
frjáls verslun fáist án tregðu, enda
væri landinu þá hið fyrsta sannanlegt
gagn af henni.
Vegna þess að enginn af þeim, sem
þó vel hafa vitað um landsins gagn og
nauðsynjar, hafa orðið til að vekja
máls á því atriði sem hér ræðir um, þá
hef ég ráðist í það, ef ske kynni að
einhver sem betur en ég hefði tök á að
benda löndum sínum á það sem þeim
er ábótavant í þessu og öðru því sem
til alþjóðlegra* heilla horfir, kynni að-
taka í strenginn að hvetja þá til að
sameina anda og efni til að fjölga
innlendum þiljuskipum allsstaðar við
ísland, hvar sem því verður við kom-
ið. Og verða því vinsamleg tilmæli
mín um, að Norðri frá Akureyri vildi
hafa línur þessar meðferðis þegar
hann brigði sér eitthvað til ferða. -
Friðrik Jónsson frá Bakka.
Svo er þetta orðað. E.E.
Þorsteinn Danielsson á Skipalóni.
Svo einkennilegt sem það virðist voru
þessar skoðanir höfundar Norðra-
greinarinnar ekki alveg nýjar af nál-
inni. Hálfri annarri öld fyrr eða
1699, hafði Páll Vídalín samið tillögur
um endurreisn íslands sem að allri
hugsun hníga í svipaða átt, þótt öðru-
vísi væru framsettar. Jón Eiríksson
konferensráð hafði betrumbætt til-
lögur Páls og gefið þær út í bók undir
heitinu Deo, regi et patrie (Guði, kon-
ungi og föðurlandi) og var hugsuð til
styrktar umbótahugmyndum Skúla
Magnússonar landfógeta. Jón Eiríks-
son vildi njóta styrktar kóngs til við-
reisnarinnar, en höfundur Norðra-
greinarinnar treystir á framtak og
áræðni landsmanna sjálfra, og stafar
þessi skoðanamismunur auðvitað af
skilum tveggja tíma.
Hugmyndir Páls Vídalíns og Jóns
Eiríkssonar þóttu of róttækar og
einnig skoðanir höfundar Norðra-
Björn Jónsson ritstjóri Norðanfara á
efri árum, að sögn þeirra í myndadeild
Þjóðminjasafns sem á myndina.
270 Heima er bezt