Heima er bezt - 01.04.1995, Blaðsíða 17

ari ætt. Þorgrímur giftist Þórdísi
Súrsdóttur, sem var reyndar Þor-
bjarnardóttir. Þegar Þorgrímur deyr
gengur hún með son. sem látinn var
heita Þorgrímur eftir föður sínum, en
í uppvextinum er hann kallaður
Snerrir vegna erfiðra skapsmuna. Því
er síðan breytt í Snorra, og hann
verður seinna tengdasonur manns að
nafni Arngrímur, sem gengur ekki
undir öðru nafni en Styr (Víga-Styr).
En þetta var nú útúrdúr. Víkjum
aftur að bræðrunum ungu á Helga-
felli, sem farnir voru að vekja eftir-
tekt.
Nú er Þorbjörn súr og fjölskylda
kominn til landsins og farinn að búa
í Haukadal við Dýrafjörð.
Þá er það að Þorkell bóndi, sem
kallaður var hinn auðgi, á erindi
vestan af fjörðum suður á Snæfells-
nes. Hann býður með sér þeim
Súrssonum, sem þiggja
það auðvitað með þökk-
um að sjá sig um í
ókunnu héraði. I ferð-
inni kynnast þeir
bræðrunum á Helga-
felli, sem aftur er
boðið í skemmti-
ferð vestur í
Dýrafjörð.
Þessi heimboð hinna
ungu manna verða svo til þess að
Þogrímur nær í Þórdísi Súrsdóttur og
hefur búskap á Sæbóli við Dýrafjörð.
Og ekki nóg með það, heldur verður
hann goðorðsmaður vestur þar.
Þessi frásögn hefur mér alltaf
fundist stórmerkileg. Hvernig má
það vera að kornungur aðkomumað-
ur er allt í einu orðinn ekki bara stór-
bóndi, heldur æðsti embættismaður á
svæðinu?
Er nú fjarri lagi að ímynda sér að
Þorkell auðgi hafi undirbúið þetta
með boði sínu til Súrssona til að
koma þarna á kynnum, sem leiddu ef
til vill til þessarar niðurstöðu?
Getur ekki verið að bændur fyrir
vestan hafi verið í vandræðum með
héraðsstjórnina af einhverjum ástæð-
um og því beinlínis sóst eftir að fá
þennan unga og glæsilega höfðingja-
son til að flytjast vestur og gerast yf-
irmaður í héraðinu? Við skulum at-
huga það, að á þeim tímum komu
menn ekki úr öðrum landshlutum
með skipunarbréf til mannaforráða
upp á vasann, heldur var annaðhvort
um að ræða erfðir eða að menn voru
valdir að vandlega athuguðu máli.
Nægir í því sambandi að minna á
héraðsfundinn í Vatnsdælasögu eftir
fall Ingólfs Þorsteinssonar.
Það er alkunna að mörgum heima-
mönnum í héruðum er svo farið að
treysta frekar aðkomumönnum til
embætta heldur en heimamönnum.
Staðreynd er það einnig, að oft
tekst aðkomumanni, hafi hann til
þess ákveðna eiginleika, betur að ná
tökum á erfiðum verkefnum heldur
en innfæddum héraðsmanni eða
mönnum.
En hafi þetta nú verið tilfellið þarna
með bændurna og nógu margir viljað
endilega fá Þorgrími í hendur goðorð
og mannaforráð, er hitt jafnvíst, að
ekki hafa allir verið hlynntir því ráði.
Sumir hafa haft sitthvað út á Þorgrím
að setja og aðrir talið sjálfa sig jafn
hæfa til embættis. Og er nokkuð lík-
legra en að einn þeirra, sem setti sig
gegn embættisveitingu Þorgríms, hafi
einmitt verið Vésteinn Vésteinsson.
Ekki skorti hann ættgöfgina, kominn
af Hrafnistumönnum og bróðursonur
Vébjarnar Signakappa, en þá kump-
ána vantaði nú yfirleitt ekki sjálfsálit.
Mér finnst Vésteinn einhvern veginn
verka eins og það sem á vondu máli
er kallað „töff gæi.“
Nú skulum við líta í söguna og
reyna að finna ástæður fyrir ósætti
milli Þorgríms og Vésteins. I hinu
fræga samtali kvennanna segir As-
gerður:
„Hitt var mér sagt að mjög oft
fyndust þið Þorgrímur.“
Og Auður svarar að bragði:
„Því fylgdu engir mannlestir.“
Tvennt er athyglisvert við þetta.
Ásgerður talar eins og það væri
almannarómur um samdrátt
milli Þorgríms og Auðar.
Auður ber alls ekki á móti
því að það sé satt, en
fullyrðir bara að hún hafi
verið óspjölluð eftir Þor-
grím.
Nú var það svo á
þessum tímum, að allt
flangs utan í virðuleg-
ar bændadætur var lit-
ið mjög alvarlegum
augum, og misstu
sumir piltar jafnvel
höfuðið fyrir slíkt
háttalag.
Eðlilegast er að
álíta, að hér hafi
bara verið um alsak-
laus kynni ungmenna að ræða, sem
gaman hafi þótt að spjalla saman þá
sjaldan þau hittust, en það gat varla
hafa verið oft, því að töluverð vega-
lengd var milli heimila þeirra.
Ótrúlegt er að Þorgrími hafi verið
þetta nein alvara, því að varla kemur
til greina að honum hefði verið neit-
að um Auði.
En þá er að gæta að hinni hliðinni.
Hafi þessi kunningsskapur orðið að
kjaftasögu, var enginn viðkvæmari
fyrir því en bróðir stúlkunnar. Gefum
okkur það nú, að Vésteinn hafi borið
kala til Þorgríms vegna systur sinnar,
ekki kannski hatur en vissa andúð,
sem gat magnast af minnsta tilefni,
eða eins og skáldið kvað: „Af litlum
neista verður oft mikið bál.“
Hægt og bítandi gat Vésteinn unn-
ið gegn hinum unga aðkomuhöfð-
Heimaerbezt 125