Heima er bezt - 01.04.1995, Blaðsíða 20

veg og lætur ekki segjast við ítrekuð
varnaðarorð á leiðinni. Síðan storkar
hann óvinum sínum með því að ríða
um hlað á Sæbóli og hafa tal af
heimamönnum eins og ekkert sé
sjálfsagðara.
Það er í þessu tilfelli, sem mér
finnst Vésteinn verka eins og „töff
gæi.“ Auðvitað minnir hann á sumar
hetjur, sem buðu óvinunum birginn
með kjarki og karlmennsku (Gunnar,
Kjartan, Skarphéðinn), en það er
einkum tillitsleysið, sem mér finnst
óprýða hetjuskap Vésteins.
Nú kemur Vésteinn að Hóli og ber
fram gjafirnar til systur sinnar og
bræðranna. Það er greinilegt að hann
hefur ekki hugmynd um óvináttu
Þorkels, en tökum eftir því að hann
kemur ekki með neina gjöf til Þor-
gríms eða Þórdísar. Ekkert var þó
eðlilegra en að hann viki einhverju
að systur mágs síns og alsiða var á
þessum tímum að gefa höfðinglegar
gjafir. Nei, það ber allt að sama
brunni, óvinátta milli Þorgríms og
Vésteins er augljós staðreynd.
Gísli gerir nú tilraun til að róa
bróður sinn, fer með þessar fínu gjaf-
ir til hans og reynir að höfða til
skrautgirni Þorkels. En Þorkeli verð-
ur ekki haggað, hann hefur tekið þá
ákvörðun að fylgja Þorgrími héðan
af og það má Þorkell eiga, að við það
stendur hann til hinstu stundar, þótt
hann þyki annars ekki merkilegur
pappír í sögunni.
Það hafa verið þung spor hjá
Gísla, þegar hann sneri aftur heim
að Hóli með gjafirnar, sem bróðir
hans vildi ekki þiggja. I svip hans og
huga hefur verið myrkur og kvíði.
Hér hlaut að sverfa til stáls. Hinar
illu nornir höfðu tekið völdin og
hafið þann ljóta leik að kasta milli
sín fjöreggjum þeirra, sem hér áttu
hlut að máli. Hvenær ntyndi það
fyrsta brotna?
Það er líka dimmt í lofti og þungur
hvinur í fjöllunum, fuglinn er óróleg-
ur, flýgur lágt og gargar. Kindur og
hestar leita niður úr fjallahlíðunum
og hnappast í skjól. Djúp og kröpp
lægð nálgast landið, leifar af fellibyl
vestan frá Ameríku, sem er ekki enn-
þá búið að finna.
„Hann er að hvessa,“ hugsar Gísli
bóndi og gengur inn í bæ sinn og
lokar hægt á eftir sér.
Það er komið hávaðarok og úr-
hellisrigning, þegar fólkið gengur til
náða og sumum, einkum eldra fólki,
er órótt. Kolsvart haustmyrkrið verð-
ur enn óhugnanlegra við veðurdrun-
urnar. Stundum skelfur bærinn svo
að brakar í hverju tré, eins og risa-
vaxin hönd sé að hrista hann í sund-
ur. Sumir sofna fljótt en aðrir geta
það ekki heldur liggja hljóðir og
hlusta á hamfarir náttúrunnar. Þetta
getur ekki verið einleikið, hér hljóta
galdrar og gerningar að vera að
verki. Náttúran sjálf og þeir guðir,
sem stjórna henni, eru ekki vanir að
haga sér svona. Flest er nú eins í
þessu nýja landi, hugsar gamla fólk-
ið undir brekáninu. Aldrei var hann
svona hvass í Súmadal. Blessaður
veri gamli, góði Noregur.
Að lokum stenst bóndinn ekki
mátið. Það er vissara að staulast út í
veðurofsann og huga að lífsbjörg-
inni. Hann kemur fljótt inn aftur og
heitir á vinnumenn sína og hraust-
ustu griðkonur. Það þarf að binda
betur yfir hey og báta og hengja grjót
í sig yfir hús. Allir hlýða kallinu
nema auðvitað Þórður huglausi, sem
volar af skelfingu í bæli sínu.
Vésteinn rís upp og vill hjálpa til.
„Nei,“ segir Gísli, „vertu kyrr inni
hjá systur þinni, ég kann ekki við að
skilja eftir karlmannslausan bæinn.“
Vésteinn hlýðir þessu auðvitað og
hallar sér aftur á koddann en hann
brosir með sjálfum sér, því að hann
veit hvað Gísla hefur flogið í hug, að
margt óvenjulegt geti gerst í myrkr-
inu, þar sem menn fjúka fram og aft-
ur og þekkja varla hver annan. Ekki
þyrfti nema eitt spjótslag eða hnífs-
stungu, þegar hver væri upptekinn af
sínu verki.
Nei, það er best að halla sér aftur
og reyna að sofna. Hann heyrir að
systir hans vakir og veit að hún getur
ekki sofið meðan Gísli hennar er
fjarri. Undarlegt hvað hún elskar
heitt þennan stóra og ljóta mann
sinn, og þó, það er þessi styrka hlýja
sem frá honum stafar, þessi bjarnar-
ylur, sem lætur engan ósnortinn, sem
kynnist Gísla.
Sífellt er verið að ganga um útidyr,
fólk kemur og fer, þarf að sækja eitt
og annað, hlífðarföt og ólar til að
reima að sér gegn óveðrinu, bönd,
reipi og rekur.
Ljóstýran í skálanum flöktir í drag-
súgnum og bregður kynjaskuggum
um þil og rjáfur. Alh þetta verkar í
rauninni svæfandi á Véstein. Hann er
ekki veðurhræddur, svo oft er hann
búinn að berjast við stórviðri á sjó,
að landveður óttast hann ekki.
Milli þeirra systkina fara nokkur
orð um veðrið, svona rétt til að láta
hitt vita, að þau vaki og fylgist með
framvindu mála.
Það sígur svefn að Vésteini en
skyndilega, milli svefns og vöku,
finnur hann frekar en sér, að einhver
skuggavera stendur við rúmstokkinn.
Eldsnöggt sprettur hann upp en of
seint. Hárbeittur oddur Grásíðu mæt-
ir honum og gengur viðstöðulaust á
hol.
„Hneit þar,“ segir hann og fellur
fram á gólfið í fjörbrotunum, svo er
öllu lokið. Vésteinn Vésteinsson er
dáinn.
Nú skulum við aðeins skreppa
heim að Sæbóli og ímynda okkur,
hvað þar hefur gerst undanfarna daga
og allt til þessarar stundar. Þorgrímur
hefur orðið ofsareiður, þegar Vé-
steinn var kominn að Hóli þrátt fyrir
bann goðans. Ekki bætti úr skák að
Þorkell eggjaði hann mjög að drepa
Véstein. En hér varð að fara að öllu
með gát, ekki kom til mála að ráðast
inn í bæ til mágs síns. Af því gat leitt
heilmikið blóðbað og alls óvíst um
úrslit, þar sem heljarmennið Gísli
var til varnar. Nei, helst væri mögu-
leiki að fá færi á Vésteini, þegar
hann sneri heimleiðis, sem sagt leika
sama leikinn og þegar hann elti uppi
Austmennina forðum. Að því til-
skildu þó, að Gísli fylgdi ekki mági
sínum alla leið heim.
En þá kemur óveðrið. Á Sæbóli
128 Heimaerbezt