Æskan - 01.07.1965, Blaðsíða 23

—u.u.o.o*o«o*o.oéo#o*ö.oéö.o.o.o.o.o.o*öioiðéö.oiö.oéo.o.o.oé5.5.5.5.o#5é5~5S5*585.5S5S5.5.585.5858585858585252585852585858585858585258585258585S5852585852S252S2S8S2S2S8
Hvað veiztu um hrafninn?
H
rafninn má telja meðal hinna
merkilegustu villifugla á Norð-
urlöndum, sakir vitsmuna lians og
hygginda. Hann er nokkuð stór fugl,
Iiálsstuttur og nefstór, með alllanga
vængi og stél. Höfuðið er fremur
stórt og, teygt fram í langa skolta,
sem eru tannlausir, en þaktir utan
með hörðu hyrnislagi, sem myndar
hvassa brún á skoltaröndunum;
þetta nefnist nef eða goggur; það
er stórt, en ekki langt, en gilt og
nokkuð þunnvaxið, oddhvasst, og
efri skolturinn lítið eitt boginn.
Munnurinn er stór, nær aftur undir
augun. Nasirnar eru huldar af mjó-
um og stinnum fjöðrum, sem liggja
fram á nefið. Augun eru smá og
vita út til hliðanna. Eyru vantar, en
hlustaropið er hulið undir fiðrinu.
Hálsinn er stuttur að sjá, en lengri
en hann sýnist, því að hann er í
hugðum undir fiðrinu. Bolurinn er
stuttur og sívalur, samanrekinn og
a
er
hart
ósveigjanle.f'' p*turnir cru . Jncð_
a,lagÍ 'mSW<m^eVkÍr °e W^ddir
storgen gJ , > nerna neðan
”5smátt-F,ðrie
1 meða Fuginn °S freka
viðkoimi-F“; nn ej-alsvartur á iit
en á flð'a' gl iái Vls ^ Stcrk fjóluhlá
KK;áþTÍ
«n»t4r d',”nn tinirUrkum og kvist-
Um’ SCmð *«'» eðaSí,n,an> 1>ak'n að
ofan tnf f 4 eoa l>ari. í hreiðrið

þann
eKKjum, nllsmáum
heldur eggL Vel l>eitum
því að Pei:
«>,
móðirin
með
Ungarn! ná lúntonberir’ cn brátt
koma/0 si'm rem;U' llinBað og
g»ð- 08 I. ,reBlulegt fiður
]ia»g>
sjálf,í;ff.enir;
þeir crU ■ ■
beir
, en
ekki fyrr en
■ mánílS4 ller »m bil
tveggjaff ldrarnir ‘r'' Þangað til
‘‘ færa þeim
verða
fæðu, sem ]>eir bera í nefinu. Sumir
halda þvi fram, að hrafninn liafi
27 mismunandi hljóð, og að rödd
hans sé fjölbreyttari en flestra ann-
arra fugla. En eitt er víst, að lirafn-
inn kann flugíþrótt, sem engir aðrir
fuglar leika eftir honum. Hann get-
ur snúið sér við í loftinu og iátið
bakið snúa niður sem snöggvast,
meðan Iiann rennir sér áfram. Allt
frá ómunatíð hafa menn haft mikl-
ar mætur á hrafninum og borið
meira traust til hans en nokkurs
annars fugls. Honum var skipaður
virðulegur sess í trúarbrögðunum,
sem engum öðrum fugli hlotnaðist.
Óðinn er látinn bafa tvo Iirafna á
öxlum sér, Hugin og Munin, og sagt
er að Nói hafi sleppt hrafninum
fyrstum dýra út úr örkinni til að
rannsaka, hvort jörðin væri orðin
þurr eftir syndaflóðið.
í mörgum þjóðsögum og ævintýr-
um skipar hrafninn oft virðulegan
sess. Hann er þar oftast látinn koma
fram sem vitsmunafugl og bjarg-
vættur þeirra, sem liágt eiga og tíl
hans vilja leita. Aðeins eitl dýr er
látið vera lionum jafnsnjallt I ráð-
kænsku og slægvizku, en ]iað er ref-
Allt frá ómunatíð hafa menn hatt miklar mætur
á hrafninum og borið meira traust til hans en nokk-
urs annars fugls. Honum var skipaður virðulegur
sess í trúarbrögðum, sem engum öðrum fugli hlotn-
aðist. Óðinn er látinn hafa tvo hrafna á öxlum
sér, og sagt var, að Nói hafi sleppt honum fyrstum
dýra út úr örkinni. í mörgum þjóðsögum og ævin-
týrum skipar hann virðulegan sess. Hann er þar
oftast látinn koma fram sem vitsmunafugl og bjarg-
vættur þeirra, sem bágt eiga. Hrafninn er oft einn
fyrsti fuglinn, sem íslenzk börn læra að þekkja. í
eftirfarandi grein verður sagt frá þessum merkilega
fugli og birtar nokkrar sagnir, sögur og kvæði um
hann, sem teknar eru af handahófi víða að. Þó að
þeir fullorðnu muni þekkja þær sumar hverjar,
munu þær flestar vera lítt kunnar yngri kynslóð-
inni í dag.
SSS8SSSS888S8S888S8SSS8SSS8SS8S88SSSSSSSSS3SSSSSSS8SSSSS8SSSSSSS8S8S8S8S8S888S8«888S8SSSS'SS8S8S8S8S8S88SSS88S88888SS8SSSS8SS8SSSSSS8SSSSS8SSS8SSSS88SS
Siðir og venjur.
Fyrr á tímum virðast menn hafa
veitt siðum og venjum hrafna miklu
meiri athygli en gerist nú á dögum.
Það gafst betra tækifæri til að athuga
lifnaðarhætti og atferli þeirra en
flestra annarra fugla, af því að þeir
voru nokkurs konar heimagangar, og
höfðu oft mikið saman við fólkið að
sælda. Ýmiss konar látæði og hátterni
hrafna tóku menn sem fyrirboða ým-
issa atburða, sem síðar áttu að koma
fram. Hér koma nokkrir: Ef hrafn
flýgur heiman, eða hátt í loft up]>
yfir manni, merki jjað, að þeim muni
illa ganga, og því er bezt að snúa heim
aftur og lesa góðar bænir, og fara svo
sinn veg fram í nafni drottins. Ef
hrafn sezt á kirkjuburstina, eða með
þér á veg og fljúgi hann fram undan
til hægri hliðar á veginn, þegar þú ert
nýfarinn að heiman, merkir það heill
og hamingju á Jjeim degi. Ef einn
hrafn eða fleiri fljúga ofan fyrir bæj-
arstétt og setjast á bæjarhauginn, og
ý‘Tlist f Tpeit þeitlJ08 krunka mjög
langh bo ijrai ’ e® á þá horfa,
dauða 4**^ ** kunnugra,
en d, ’h- daúðaVskyid 8 ^gum, segja
J.eir lylir jjjngúð enua. Ef hrafn
vafhopP^trar við\£angað upp á
húsunn j,jtur u > skiptir um
hljóð og jjöfáðig . °ltið, sveigir
hálsinn flið, koðar /1Stlr vængina
og ýfir h®1 hann að menn
séu staddir í sjávarháska eða vatns-
háska. Ef margir hrafnar fljúga sam-
an hver að Öðrum með ýmsum látum,
þá eru Jreir að tala sín á rnilli um
mannadauða í þeirri átt er þeir snúa,
Jregar þeir setjast. Ef hrafninn flýgur
hátt í lofti yfir húsin, eða veginn uppi
yfir manni, krunkar hátt og blakar
vængjunum, boðar hann mannadauða
í þeirri átt er hann krunkar í.
Hrafna-Flóki
Norskur víkingur, sem hét Flóki,
afréS að flytjast búferlum til ís-
lands. Bjó hann skip sitt vel að
mönnum og vistum. Hann hafði með
sér trjávið í nýjan bæ og talsvert
af kvikfénaði. Hann lét í haf frá
Noregi vestanverðum og fylgdi lönd-
um, sem mest hann mátti, og þekkt-
uin leiðum, sigldi fyrst til Hjalt-
lands, þaðan til Færeyja og síðan
til Islands. Þá þekktu menn ekki
áttavitann, og var því ólíkt erfiðara
fyrir sjómenn að rata yfir höfin
þá en nú er. Sagan segir, að Flóki
hafi haft með sér þrjá hrafna til
að vísa sér leið. Á leiðinni milli Fær-
vyja og íslands sleppti hann hröfn-
unum, hverjum á eftir öðrum. Hinn
fyrsti flaug aftur um stafn, því að
þá var skemmst til lands í Færeyj-
um. Annar flaug upp í loftið, en svo
aftur til skipsins, því að þá var
langt til allra landa. En hinn þriðji
flaug fram um stefni í þá átt, sem
þeir fundu landið. Af þessu fékk
Flóki viðurnefni og var kallaður
Hrafna-Flóki.
'^888S8S8S888S8S8S8S8SS8SSS8SSS8S8S8S88SS888S8SSS8SSSSS3SSS8SSSSSSSSS8S»5SS8S8SSS8SSSSS8SSS8S8S8S8S8SSSSSSS8S8SSS8SSS8SSS8S8S8S8S8SSS8S8S8SSS3SSSSS8S8S8S8S8S8S8S!