Æskan - 01.04.1976, Blaðsíða 24

SVÍÞIÓÐ
Meira en helmingur af þurrlendi Sví-
þjóðar er skógi vaxinn. Þar vaxa bæði
lauftré, svo sem eik, ösp og birki, og
barrtré t. d. greni og fura. Skógarnir
eru ein mesta náttúruauðlind Svíþjóð-
ar. Þeir hafa átt mikinn þátt í iðnvæð-
ingu landsins, sem hófst fyrir nær
hundrað árum.
Elgurinn er oft kallaður „konungur
skógarins" og er stærsta spendýr f
Evrópu. Stórar hjarðir elgsdýra reika
um sænsk skóglönd, þar sem þeir fá
gnægð matar og gott skjól. Vegna um-
fangsmikillar verndunar villidýra eru
margar villtar dýrategundir ( skógun-
um. Auk elgsins eiga þar heimkynni
hérar, refir og mörg önnur dýr.
Skógarvinna er mjög erfið, en með
vélvæðingu nútímans er starfið gert
léttara. Mesti hluti timbursins er flutt-
ur með vörubílum til hlutaðeigandi
verksmiðja. Áður fyrr var trjábolunum
fleytt eftir ánum, en slíkir timburflutn-
ingar heyra nú að mestu fortíðinni til.
Vélarnar í verksmiðjunum, sem taka á
móti timbrinu, vinna dag og nótt. Vinn-
an er unnin á þrlskiptum vöktum, átta
tíma I einu, svo að vélarnar þurfi aldrei
að standa aðgerðarlausar. Elstu verk-
smiðjurnar, sem byggðust á meðan
timbrinu var fleytt eftir ánum, voru
reistar sem næst ármynninu við hafið.
Sænskar eldspýtur eru framleiddar
úr lauftrjám og hentugasta trjátegund-
in er öspin. Öryggiseldspýtur, sem ein-
göngu er hægt að kveikja á með þvf
að strjúka þeim við eldspýtustokkinn,
er sænsk uppfinning.
Um það bil helmingur trjánna, sem
felld eru, fara til pappírsframleiðslu,
og um það bil tveir þriðju hlutar trjá-
kvoðunnar eru fluttir til útlanda. Það,
sem eftir er, fer til sænskra pappírs-
verksmiðja, sem framleiða úr henni
ýmis konar pappír t. d. dagblaðapapp-
ír og skrifpappír. Eftir að kvoðan hef-
ur verið soðin og möluð er henni dreift
á hreyfanlega málmskífu, sem er við
cíðafl
annan enda pappírsvélarinnar. ö
fer kvoðan i gegnum marga valsa,
sem hún er pressuð og þurrkuð.
hinn enda vélarinnar er fullun
pappírinn vafinn upp í stórar rU. ^
Skógurinn gefur líka af sér hráefnl
annars konar iðnaðar, t. d. sögun ^
myllur, spónaplötur og til húsgað
smíði. . ,v
Svíþjóð hefur átt marga v^sina^
menn og uppfinningamenn, sern
gert garðinn frægan um víða ver
Alfreð Nóbel (1833—1896) gerði ma ö
ar uppfinningar, m. a. nýtt spreng' ^
dýnamitið. Áður en Nóbel dó stofna^
hann sérstakan sjóð, sem kenndur ^
við hann, og lagði til hans öll sín aU
æfi, sem námu rúmum 30 miHPn |
sænskra króna. Úr þessum sjóði s
úthluta árlega miklum verðlaunum ^
þeirra manna, sem mest afrek
unnið í þágu mannkynsins. Þann
desember ár hvert, á dánar
Nóbels, er úthlutað í Stokkhólmi ve
launum fyrir afrek á sviði bókmenn
eðlisfræði, efnafræði og læknisfr30^
Fimmtu verðlaununum, Friðarverðla
um Nóbels, er úthlutað f Osló af nors
Stórþinginu.
22