Æskan - 01.01.1991, Blaðsíða 45

Bókaf lóð
rokkarans
Áhugafólk um dægurmúsík
fékk vænan bókaskammt í árs-
lok: Bækur um Bubba, Elvis
Presley, Megas og Hallbjörn
Hjartarson. Aö auki kom út
„Rokksaga íslands - 1955 til
1990, frá Sigga Johnnie til Syk-
urmolanna". Höfundur er
Gestur Guðmundsson.
„Rokksagan" er tæpra 300
bls. uppsláttarrit, aðgengilegt
og fróðlegt. „Rokksagan" er þó
ekki síður skemmtileg saga.
Einkum er fyndið að lesa um
þá hræðslu sem rokkið olli í
upphafi (1955-'57|.
Jafnskondið er að lesa um
þær spár íslensku dagblaðanna
1957 að rokkið væri stundar-
fyrirbæri. Það myndi heyra sög-
unni til áður en hendi væri
veifað.
Tíminn hefur leitt annaða
ljós. „...Núna byggir dægur-
lagaheimurinn á rokki." (bls.
265).
Fyrir áhugafólk um bindind-
ismál er gaman að sjá hvað
bindindishreyfingin tcngist
víða sögu rokksins.
Þegar á upphafsárum rokks-
ins var Góðtemplarahúsið (-
Gúttó) helsta athvarf íslenskrar
rokkæsku (bls. 25).
Nokkrum árum síðar skall
Bítlaæðið á. Fulltrúar þess urðu
Hljómar. Þeir innsigluðu for-
ystuhlutverk sitt „um verslun-
armannahelgina þegar þeir
léku fyrir dansi fleiri þúsund
ungmenna á fyrstu Bindindis-
hátíðinni..." (bls. 76).
Vinsældir annarrar bítla-
hljómsveitar eru rökstuddar á
hliðstæðan hátt: Tempó (með
Þorgeir Ástvaldsson í framlínu)
„var áberandi á unglingamark-
aðnum sumarið eftir og spilaði
m.a. fyrir dansi á 2000 til 3000
manna Bindindishátíð í Húsa-
felli..." (bls. 90).
í kaflanum um fyrirbærið
„gleðipopp" eru Greifarnir
nefndir sem frumkvöðlar þess.
Þar kemur frarn að sigur Greif-
anna í Músíktilraunum Tóna-
bæjar 1985 hafi veitt þeim að-
gang að útihátíðum (bls. 227). f
því sambandi er auðvitað átt
vió Bindindismótið í Galta-
lækjarskógi og afmælí Reykja-
víkurborgar.
Nokkrar villur hafa slæðst í
„Rokksöguna". Þessar eru
meinlegastar:
1. Lagið „Litlir kassar" er
sagt vera eftir Pete Seeger (bls.
153). Hið rétta er að Pete
Seeger kynnti lagið á sínum
tíma, kom því á vinsældalista
og í hóp sígildra dægurlaga.
Höfundurinn er hins vegar
Malvina Reynolds.
2. Bubbi er sagóur vera höf-
undur lagsins „Allur lurkum
laminn" (bls. 233). Sama lag er
sagt vera af 2ja laga 12" plötu
með Bubba (bls. 269). Sannleik-
urinn er sá að höfundur lagsins
er Hilmar Oddsson. Lagið er á
breiðskífu samnefndri kvik-
myndinni „Eins og skepnan
deyr".
3. Músík Utangarðsmanna
er sögð hafa verið fyrst og
fremst í ætt við blúsrokk og
Rolling Stones fremur en pönk-
rokk og Sex Pistols (bls. 179).
Þetta er villandi lýsing. Músík
Utangarðsmanna stóð næst
músík pönkrokksfrumkvöðl-
anna í Clash. T.a.m. var fast að
helmingur dagskrár Utangarðs-
manna rokkað reggí í anda
Clash. Vissulega mátti greina
óm frá Rolling Stones í músík
Utangarðsmanna. En áhrif frá
Iggy Pop voru greinilegri.
Á þetta er ekki minnst hér
til að rýra gildi „Rokksögunn-
ar". Þessar aðfinnslur eru ein-
ungis settar fram til að styrkja
„Rokksöguna" sem varanlega
heimild, sem mikilvægt hjálp-
argagn við ritgerðasmíði næstu
missera og sem ómissandi upp-
siáttarrit fyrir alla þá er fjalla
um dægurmúpík í fjölmiðlum.
Það breytir engu í þessu
sambandi að rokksagan er
sveiflunr háð, í raun daglegum.
Dæmi um það eru tölur sem
hafa Jrreyst á vinnslutíma bók-
arinnar. Á einum stað er platan
„Dögun" sögð hafa selst í
19100 eintökum (bls. 282). Á
öðrum stað kemur fram að
platan hafi selst „í meira en 20
þús. eintökum" (bls. 234). Því
má bæta við aó um svipað leyti
og bókin kom úr prentun
höfðu 21400 eíntök selst af
„Dögun".
Þetta eru smámunir. Eftir
sem áður er „Rokksagan" kær-
komin bók, vel heppnuð og
vönduð. Það er erfitt aö hugsa
sér að hægt hefði verið að
standa öllu betur að verki.
Sömu ummæli má hafa um
söluhæstu bókina 1991, Bubba.
Samkvæmt áreiðanlegum
heimildum hljóðar uppgjör við
Bubba vegna sölu á bókinni
upp á 9300 eintök (næstsölu-
hæstu bækurnar eru sagðar
hafa selst í 6-8500 eintökum í
mesta lagi).
Innan við helmingur bókar-
innar fjallar um músíkferil
Bubba. í þeim hluta bókarinnar
eru áhugaverðar skrár yfir verk
afkastamesta poppara landsins.
M.a. er nákvæmur listi yfir 5
tugi platna sem á er leikur og
söngur hans, listi yfir á þriðja
hundrað iaga sem hann hefur
sungið inn á plötur o.s.frv.
Það er dæmi um afköst
Bubba að bókin var ekki fyrr
komin á inarkað en þrjár plötur
og ein snælda bættust við í
safnið.
Tíu ára músíkferill Bubba
rekur nánast íslensku rokksög-
una frá Bubba-byltingunni vor-
ið 1980.
Við lestur Bubba-bókarinnar
kemur nafn Jóns heitins
Lennons oft upp í hugann. Báð-
ir áttu stormasama og erfiða
æsku. Báðir tengdust myndlist
og bókmenntum sterkum
böndum. Báðir voru eirðarlaus-
ir og leitandi unglingar sem
kynntust náið harðneskju göt-
unnar. Báðir voru það heppnir
að búa að líkamlegri hreysti.
Það gerði þeim kleift að standa
af sér harðsnúin áflög. Báða
skorti á unglingsárum nauó-
synlegt aðhald og leiðsögn for-
eldra. Hvorugur sætti sig við
lognmolluna í dægurlagaheim-
inum. Báða þyrsti í lifandi
rokkmúsík. Báða þyrsti í að
skapa slíka rokkmúsík þrátt
fyrir andstöðu markaðarins.
Báða dreymdi um að bylta dæg-
urlagaheiminum með áhlaupi á
forsendum rokkmúsíkurinnar.
Draumur beggja rættist vegna
þess að þeir höfðu ákveðni til
að bera, forystuhæfileika, voru
næmir lagasmiðir, gátu túlkað
tilfinningar æskunnar í textum
og tjáningu og voru yfirburða-
þróttmiklir söngvarar. Draum-
ur þeirra rættist mun rækilegar
en þá óraði fyrir. Munurinn á
þeim er sá helstur að annar
býlti dægurlagaheimi Englands
fyrir aldarfjórðungi, hinn bylti
íslenska dægurlagaheiminum
fyrir áratug. Enn þá er fjöldinn
að vinna úr byltingum beggja.
Auk fróðlegrar frásagnar af
músíkferli Bubba er forvitni-
legt að lesa um þá erfiðleika
sem hann barðist við í æsku.
Hann átti við fötlun að
stríða, svokallaða skrifblindu.
Að auki var hann málhaltur.
Hann gat ekki sagt „s". Til við-
bótar hrjáði hann öndunarfæra-
sjúkdómurinn astmi.
Kennararnir þekktu ekki
skrifblindu. Þeir héldu að nem-
andinn skrifaöi vitleysur vilj-
andi. Skólaganga hans var sam-
fellt stríð við kennara og nem-
endur.
Ekki bætti úr skák að hann
var hinn mesti hrakfallabálkur.
M.a. varð hann tvívegis fyrir
bíl. í annað skiptið slitnuðu
vöðvar. í hitt skiptið lá hann í
mánuð í gjörgæslu með rifið
milta og skaddaða lifur. Bein-
brot voru einnig tíð.
Þrátt fyrir alla erfiðleika
barnsins eru leiðinlegustu
minningar hans að hetman
þegar faðir hans var fullur,
„eins og hann var þó ljúfur og
yndislegur. En minningarnar
eru allar í þoku. Ég var ofboðs-
lega hræddur við þessa ókunn-
ugu manneskju sem slagaði
inn og var þvoglumælt og aum-
ingjaleg til augnanna" (bls. 64).
Bubbi er bók sem kemur á ó-
vart og vckur lesandann til
umhugsunar.
Æskan 49