Heimilisblaðið


Heimilisblaðið - 01.07.1945, Blaðsíða 16

Heimilisblaðið - 01.07.1945, Blaðsíða 16
136 HEIMILISBLAÐIÐ vikju emátt og smátt fyrir menningunni, eá hann dökk- •um ekugga bregða eem snöggvaet fyrir í augum hennar. Og nú stóðu þau aftur á þilfarinu á Nome og horfðu á hvíta fjallatoppana, sem smátt og smátt óskýrðust vegna fjarlægðar og rökkurs. Augu ungu stúlkunnar voru nú enn dekkri en áður, og úr þeim mátti lesa vonleysi og kvíða. Hún sagði: —'Ég er alltaf hrifin af tjöldum og gömlum gang- 6tígum og ann frjálsu og óháðu lífi í skauti náttúrunn- ar. Ég dáist að Belindu Mulrooney, sem þér sögðuð mér frá í kvöld. Ég hata og fyrirlít borgir, jámbrautir og bíla, og allt, sem flyzt með þeim, og mér þykir fyrir því, að þessir hlutir skuli flytjast til Alaska. Og ég hata líka þennan mann — þennan — John Graham. Hann hrökk við, er hann heyrði orð hennar. — Viljið þér ekki segja mér, hvað liann gerir með styrk peninga sinna. Rödd hennar var hörð og köld, og Alan tók eftir því, að hönd hennar var kreppt um handriðið. — Hann hefur eyðilagt alla veiði í mörgum ám og vötnum Alaska, og það tjón verður aldrei bætt, ungfrú Standish. En það er þó ekki það versta. Ég held, að ég segi ekki of mikið, þótt ég fullyrði, að liaim hafi drepið fjölda kvenna og bama með því að uppræta fisk- inn í veiðivötnum, sem íbúamir lifðu af. Ég veit þetta með vissu, því að ég hef séð fólkið deyja. Honum fannst hún hallast ofurlítið að sér sem snöggvast. — Er þetta allt og sumt? Hann hló kaldranalega. — Til er fólk, sem finnst þetta meira en nóg, ungfrú Standish. Hann lætur greip- ar sópa um allan Alaskaskagann, og umboðsmenn hans em á hverju strái. Ef menn eins og John Graham fá að fara sínu fram í tíu ár, eyðileggja þeir svo mikið, að það er ekki hægt að bæta upp með tvö hundmð ára viðreisnarstarfi. Hún lyfti höfði og horfði á fjallatindana, sem ennþá mátti greina úti í rökkurmóðunni. Hún var náföl. — Mér þykir vænt um, að þér skylduð segja mér frá Belindu Mulrooney, sagði hún. — Það hefur hjálpað mér til að skilja margt, og það hefur gefið mér hugrekki. Hún gat barizt, var það ekki? Hún gat barizt eins og karl- maður? — Já, og dró ekki af sér. — Og hún átti enga peninga. Hún fleygði síðasta dollarnum sér til hamingju í Yukon-fljótið, sögðuð þér. — Já, það var við Dawson. Þá átti hún ekki eyri eftir efnunum cr raðað niður eftir ýmsuni eiginleikum, en í kerfinu verða tvö fi®11 auð. En allar líkur eru á því, að efn- in séu til, því að fleiri sæti voru auð, er kerfið var sett fram, en síðan kaf3 fundizt efni, sem hafa þá eiginleika til þess, sem efni i þessu sæti áttu að hafa. — Menn héldu, (að atómin væru kúlulöguð og öll efniskennd. ★ Laust fyrir síðustu aldamót gerhrej'11' ust skoðanir manna á gerð atómsins. Þa sáu menn, að sum efni höfðu hæfileik8 til að senda geisla frá sér. Þetta fvrir' brigði var kallað radíáakiivitet. Með rannsóknum á efnum þessum koni 1 ljós, að atómið hefur ekki ósvipaða 6erð og sólkerfi. Innst í því er kjarni, ®n 1 honum eru svonefndar prótonur, ae111 hlaðnar eru pósitivu rafmagni, og uel1' tronur, en þær hafa enga rafhleðslu- Kjarninn er yfirleitt mjög smár í hlu1' falli við atómið. Umhverfis kjarna1111 snúast svo fleiri eða færri rafeindir (elektronur), 6em hafa negativa raf' hleðslu. Rafeindirnar eru jafnmargar °& prótonurnar í kjarnanum, og þess veg0® er atómið út á við sem órafmagnað værl' Mismunur frumefnanna (atónlanna) 6ta^‘ ar af fjölda rafeindanna. I léttasta fru111 efninu, vatnsefninu, er aðeins ein ra^ eind, en í því þyngsta, uraníum, erU þær 92. Það undarlcgasta við þessa stað reynd er, að atómið skuli vcra að me6,u leyti tómt rúm. Við eigum fremur er itt með að hugsa okkur, að þykk ata ‘ plata skuli vera að mestu leyti efnIÍ‘ vana sía. Hraði rafeindanna er feikna mik1 íffl Talið er, að hann skipti tugum e jafnvel hundruðum þúsunda km. a 66 , úndu. Inni í atóminu er því 1°* óhcmjumikil hreyfingarorka, og l16^ því draumur vísindamannanna verið 6 að leysa þessa orku úr læðingi. Með rannsóknum á geislum efnanrl<l komust menn að því, að um þrjár undir geisla cr að ræða, og voru l,a,r auðkenndar með fyrstu stöfum 6rlS stafrófsins (alfa, beta, gamraa). í o a geislunum sýndi sig að vera kjarni n léttasta frumefnisins, helíum. í keta geislunum eru rafeindir, hlaðnar n®ðu tivn arfmagni, og getur hraði þeirra »

x

Heimilisblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimilisblaðið
https://timarit.is/publication/431

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.