Heimilisblaðið - 01.03.1958, Blaðsíða 8

DOROTHY CANFIELD FISHER:
NÝTT VIÐHORF
Aðalpersónan í þessari frásögn, Booker
T. Washington, hóf lífsbaráttuna sem negra-
þræll, en varð einn af vitrustu sálfræðing-
um Ameríku. Þessa frásögn af því, hvernig
hvít kona lauk upp fyrir honum dyrunum
að algjörlega nýjum heimi — heimi hinna
menntuðu manna — hef ég af hans eigin
vörum.
★
Mér hefur aldrei orðið það fullkomlega
ljóst, hve gamall ég var orðinn, þegar ég
mætti fyrst frú Ruffner. En eftir því sem
ég veit bezt fæddist ég í kringum 1858 sem
þræll á plantekru í Virginia. Æskuheimili
mitt var bjálkakofi með moldargólfi, sem
var fjórum sinnum fimm metrar. Við sváf-
um á fáeinum fitugum tepparifrildum. Ég
átti aðeins eina flík —1 skyrtu, sem var ofin
úr afgangshör — og í henni gekk ég, þangað
til ég var orðinn næstum fullvaxinn.
Við þrælarnir lifðum á maísbrauði og
svínakjöti, því að það gátum við útvegað
okkur á plantekrunum, án þess að leggja út
fyrir því í reiðufé. Ég þekkti ekki annað en
þrælakofana á plantekrunni, þar sem ég
fæddist, nema hvað ég hafði einstaka sinn-
um séð glytta í „stóru húsin“, þar sem hvítu
eigendurnir bjuggu. Ég minnist þess ekki, að
við höfum nokkru sinni setzt við borð til
að njóta sameiginlegrar máltíðar, eins og
tíðkast hjá fjölskyldum — hvorki sem barn
né unglingur. Við átum eins og skepnurnar,
hvenær og hvar sem við fundum eitthvað
ætilegt.
Eftir amerísku borgarastyrjöldina vorum
við ekki lengur þrælar. Fjölskylda mín flutt-
ist til lítils þorps í námunda við saltnámu,
þar sem ég fékk vinnu, enda þótt ég væri
ennþá barn — oft á tíðum hófst vinnudagur
minn klukkan fjögur á morgnana. Þetta nýja
heimili okkar var enn verra en hið fyrra,
því að kofinn, sem var mjög fátæklegur °S
kominn að falli, lá í þéttbyggðu fátsek13
hverfi, daunillt hreiður bæði í bókstafleg011
og andlegum skilningi. Þegar ég var oi'ðm11
eldri og sterkari var ég fluttur úr saltne111
unni í kolanámu. Lewis Ruffner liðsfod1^1
var eigandi að þessum báðum námuffl.
Um þetta leyti hafði ég lært bókstaflUa
og gat lesið nokkurn veginn lýtalaust. Pe
hafði ég að mestu leyti lært af sjálfsdáðmn
Við og við var mér þó leiðbeint í kv° , .
skóla fyrir negra. Dag nokkurn heyrð1
nokkuð, sem varpaði birtu inn í hugarhel1^
kol»'
ði t
minn sem fjarlægur glampi í svartn
námunni. I fyrsta lagi komst ég á sno1
um, að til var skóli fyrir negra — Hampt°n^
háskólinn hét hann — þar sem hægt var j
læra annað og meira en aðeins að lesa'
öðru lagi heyrði ég, að eiginkona Ruf111
liðsforingja væri frá Norðurríkjunumi
þar var andúðin á negrunum ekki eins
gróin. Áður en hún gekk í hjónaband, na
hún kennt í einum af fyrstu negraskóh111
um í Suðurríkjunum, og hún lét sér 1111
annt um að reyna að veita þeim negrtllT1'
sem unnu hjá henni, betri menntun.
Það var líka sagt, að hún væri hrana
og að enginn gæti gert henni til hsef13- .
Dökku drengjunum, sem þjónuðu nen
stóð svo mikill stuggur af henni, að f
lögðu sig alla fram við að þóknast henn1
enginn þeirra var lengi í vistinni. LaU ^
voru fimm dollarar á mánuði auk fæðlS
húsnæðis. Svo var sá möguleiki, að hún v
láta mig læra eitthvað. Ég herti upp huga
og ákvað að freista gæfunnar. r
Þó ég væri stór og stæðilegur kolana1
drengur, skalf ég frá hvirfli til ilja,
ég gekk á fund hennar til að biðja um vinI!s
Ruffner-f jölskyldan var nýflutt í gamalt hu
sem hafði staðið autt um tíma. Húsgögn1^
þeirra hafði enn ekki verið komið fyrir’
52 — HEIMILISBLAÐIÐ