Heimilisblaðið - 01.03.1958, Blaðsíða 2

*
Grænlandsfarar búa í gerviefna-kúlu. í Grænlands-
leiðangrinum, sem gerður verður á næsta ári á
sameiginlegum vegum Frakklands, Danmerkur,
Sviss og Vestur-þýzka sambandslýðveldisins munu
leiðangursmenn hafa aðalbækistöð í risastórum
gervihnetti. Einstökum hlutum mun verða varpað
niður úr flugvélum, og munu þeir verða svipaðir í
lögun og appelsínurif.
Gagnstœtt viSi, sem pólarjarar hafa hingaS til reist
koja sína úr, hejur gerviejniS þrjú yjirburSi: ÞaS
einangrar betur gegn kulda, þaS er léttara en viöur
og hina ýmsu hluti má framleiöa í stórum, samskeyta-
lausum stykkjum. Hnattarlögunin varö fyrir valinu,
vegna þess að samkvæmt öllum flatarmálsútreikningi
hefur yfirborð kúlu meira rúm aö geyma.
Framfarir á sviði skurðlækninga á eldra fólki. Bata-
horfur eftir stóra uppskurði á fullorðnu fólki hafa
glæðst til muna á síðustu tuttugu árum. Svissneski
prófessorinn Hiigin gerði fyrir stuttu töluskýrslu
þar að lútandi. Við skurðlækningadeild háskóla-
sjúkrahússins í Basel voru á árunum 1934—39
fimmtíu sjúklingar yfir sjötugt lagðir undir erfiðar
skurðaðgerðir á maga, endagörn eða lunga. Þá lifði
aðeins annar hver sjúklingur af aðgerðirnar. A síð-
ustu fimm árum voru gerðar jafnerfiðar aðgerðir
á 500 öldnum sjúklingum, en nú með yfir 80%
árangri.
Orsakir þess, aö skuröaSgeröir liafa nú lánast betur,
eru hinar nýtízku aöferöir við deyfingu og bætt meö-
ferö á sjúklingum fyrir og eftir aögerö. í flestum til-
fellum er hœgt aö kpma í veg fyrir, aö sjúklingar
veröi bráÖkvaddir á skuröarboröinu eöa æöar stíflist
vegna blóöstorknunar svo og sóttkveikjur.
Ríkulegur fornleifafundur í höll Nestors. Amerískir
fornleifafræðingar, undir forystu próf. Blegen, fundu
í höll Nestors yfir 2000 drykkjarföt úr leir. í ný-
uppgötvaðri álmu grófu þeir upp fjöldamörg áletr-
uð hljómborð. Legsteinn i námunda við höllina
mun vera frá tímum Neleusar, föður Nestors. Inn-
an um beinagrindur, sem vafalaust eru af prins-
um og prinsessum, fundust átta löng og mjó bronz-
sverð með fílabeinshöldum, hnífar, gullslegin höf-
uðdjásn og speglar.
Nestor er þekkfur úr IllionskviSu Homers. Hann var
sá vitri öldungur. ASsetur hans var í nánd við Pylos,
sunnarlega á Peleponníu-skaganum. 1939 fannst höll-
in aftur. 1945 var haldiö áfram uppgreftri Pylos-
borgar. Leirsverö, sem nú hafa fundizt, benda til
þess, aö Grikkir hafi í þá tíö brotiö drykkjarílát sín
aö aflokinni notkun.
Álar þefa uppi einstaka sameindir. Tilraunir dýr®
fræðistofnunarinnar í Munchen sýna, að álar n
framúrskarandi sterka þefskynjun. Rósailm (PbeI^
yl-Ethylalkóhól) skynjuðu álar i þynningunni 1-
trilljónustu, sem svarar til upplausnar af 1 kúbikc®
af ilmefni móti 58 földu vatnsmagni Bodenvatns^
ins. (Flatarmál Bodenvatns er 539 km2, mesta dýP
262 m. Til samanburðar: Þingvallavatn er 85 km j
mesta dýpt 119 m.). í þessari þynningu m®t 1
hæsta lagi finna samtímis tvær sameindir ilme ^
í nefi ungálsins, sem rúmar 1 kúbikmillimeter
vatni, en það nægir til að þeir skynja þef.
ÞaS er sannaS mál, að laxar á göngum sínum
heimkynni sín af lykfinni. Þetta var líka rey’ú
sunna hvað ála snertir, hvort ratvísi þeirra stafa^1
góöri þefskynjun. í vatnskeri var komið fyTir
rörum, sem álarnir renndu sér gjarnan í 8e%
Hægur vatnsstraumur var leiddur í gegnum þaU’
aðeins vatniö í einu rörinu hafSi að geyma dm
Þegar álarnir höfðu verið reknir nokkrum sinnutn
rörunum, sem höfðu ekkert ilmefni að geyma,
þeir brátt, að þeir voru aöeins látnir í friði 1 T
meö ilmvatninu og leituðu siöan aðeins í þa^- "
ir fundu stöðugt rétta rörið, þrátt fyrir að ml°B
magn af ilmefni væri í valnsstraumnum
hafa
Andrúmsloftið á ísöld. Amerískir vísindamenn ^
rannsakað andrúmsloftið á Norðurheimsskautssv ^
inu frá því á ísöld. Þeir réðu samsetningu ÞesS
loftbólum í ísnum, sem hafa varðveitzt síðan &
öld. Súrefnisinnihald þessa loft var minna **
en nú er.
Þar með var í fyrsta sinni gerð athugun á andrú
lofti frá fyrri tímum. Orsök þess, -aö súrefnlSl
haldiö var minna, er ekki þekkt.
' ioks’
Merkt fiðrildi. Dýrafræðingar í Bonn hafa nu ^
eftir fleiri ára tilraunir, fundið upp fullnægían 1
ferð til að merkja fiðrildi, til þess að kanna ^
lítt þekkta farflug þeirra. Þeir búa fiðrildin út
° safnS'
örþunnar, glansandi málm-pappírsræmur,
ar, og á þær er ritað „Endursendið til KóngsS
ins í Bonn“. g
Tiltölulega auðvelt hefur verið aö merkja fug^a
hringum, en hingað til hefur ekkj fundizt
unandi lausn á merkingu fiSrilda. MálmpapPlTS^^{
urnar, sem nú er fariö aö nota, draga aö sér a ^
manna eins og „stefnuljós“. Það er auðvelt ao 5
á þær, og þœr íþyngja fiörildunum tæpleSa'
merki auka þunga fiörildisins um ca. !%•
jjjáU'
tt • ii *•« Kemur út annan hvern ^
Heimilisbladið u8 tvö töiubiöö a8in8%t>
blaðsíður. Verð árgangsins er kr. 50,00. 1
kostar hvert blað kr. 10,00. Gjalddagi er 1 Ljgíft:
Útgefandi: Prentsm. Jóns Helgasonar. Utan ^
Heimilisblaðið, Bergst.str. 27, Reykjavík, Pús