Heimilisblaðið - 01.05.1968, Blaðsíða 3

Nú snúum við okkur að hafrækf
GEORGE BOEHM
Rannsóknirnar á hinum duldu bjargarlindum úthafanna gefa mannkyninu
fyrirheit um nýja og furðulcga möguleika.
iEvintýralega mikil náttúruauðæfi eru
ólgin í höfunum og á hafsbotninum. Það
'efur vísindamönnum verið ljóst lengi. Þegar
<11 ið 1899 var, að frumkvæði Svía, stofnað
;>Al]jjóða hafrannsóknarráðið“, sem hefur
‘l alaðsetur sitt í Charlottenlundhöll. Það
iofur aðallega unnið að líffræðilegum rann-
s<>kntun á siglingaleiðunum úti fyrir Norð-
^ estur-Evrópu. Og Danmörk hefur auk þess
a"t talsverðan skerf fram með hafrannsókn-
arskipunum frægu, Dana og Galathea.
En það er ekki fyrr en á síðustu árum,
seni menn hafa hafið öflugt vísindalegt og
®knilegt starf til þess að opna þessa fjár-
^flu °g færa sér í nyt hinar feikilegu bjarg-
ai ’Ucíir. Um allan heim er hert á þessum
rnnnsóknum, og unnið er af kappi að því
^inna upp nýjar aðferðir til þess að ausa
niatvæla- og steinefnagnægð úthafanna.
- fiklar framfarir hafa orðið á síðustu tíu
‘uum. Árlegar fiskiveiðar á höfunum hafa
0 aldazt. Olíu, jarðgasi og brennisteini er
. b 1 sívaxandi mæli, upp íir neðansjávar-
•isiðlögum og uppsprettum. Tæknifræðingar
s<?tja saman vélar, sem eiga að gera okkur
c hafa námurekstur í djúpinu og ná
óniíntum málmum upp úr ótæmandi jarð-
Gnm hafsbotnsins. Jarðfræðingar og steina-
r®ðingar eru farnir að taka mun meiri þátt
iU'ssu starfi.
®aÖrœðin er enn tiltölulega ung vísinda-
lein- I3að hafa ekki verið gerðir betri upp-
drættir af meiri hluta botns úthafanna en
voru til af svörtu álfunni í byrjun fyrri ald-
ar. Það er ekki lengra síðan en árið 1960,
að amerískt mælingaskip á leið frá Panama-
skurðinum til Key West í Florida fann neð-
ansjávarfjall, sem enginn hafði haft hug-
mynd um að væri til. Það er 1800 metra hátt
og nær alveg upp í 27 metra dýpt frá yfir-
borðinu. Og haflíffræðingarnir viðurkenna
hreinskilnislega, að þeir viti mjög lítið um
lifnaðarhætti flestra nytjafiska, viðkomu
þeirra og göngur.
En haldi hin stórstíga þróun síðustu ára
áfram, munu margar eyðurnar í haffræði-
legri þekkingu okkar og tæknilegri getu fyll-
ast á næstu árum. Svo að segja allar stóru
siglingaþjóðirnar auka hafrannsóknaráætl-
anir sínar — fyrst og fremst Sovétríkin, Jap-
an, Vestur-Þýzkaland, Stóra-Bretland og
Bandaríkin. Bandaríkin eru til dæmis að
undirbúa áætlanir til hafrannsókna, sem
krefjast 2,3 milljarða dollara fjárveitingar á
komandi tíu árum. Og það er lífsskilyrði
fyrir mannkynið, að þessu verki verði hrað-
að sem mest má verða. Við þörfnumst nefni-
lega allrar þeirra þekkingar, sem við getum
aflað okkur fyrir árþúsundamótin, þegar íbú-
um jarðarinnar hefur fjölgað um helming,
upp í sex milljarða, og margar af málmsteina-
uppsprettum þurrlendisins eru horfnar í
gráðugt gin iðnaðarins.
Old vatnsrœktarinnar. Það verður að setja