Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1930, Side 28

IÐUNN
Um tregðu.
i.
Sá, sem þetta ritar, hefir eitt sinn drepið á það áður
í þessu tímariti, að Islendingar, er erlendis búi, en reyni
að fylgjast með því, sem ritað sé á íslandi, venjist á að
lesa með öðrum hætti en þeir, sem nær standa. Ein
ástæðan til þessa er vafalaust sú, að íslendingum, sem
búa innan um aðrar þjóðir og sífelt eru að lesa á öðr-
um tungum, er svölun í því að lesa mál íslenzkra manna.
Þeir taka fyrst verulega eftir þorsta sínum, þegar þeii
ná að teiga það, sem vel er sagt á íslenzku.
En hér kemur og annað til greina. Lesandinn erlendis
tekur sérstaklega eftir því, er fram koma, ef til vill úr
ýmsum áttum, hugsanir og orðasambönd, sem naumast
voru til í ritum, meðan hann dvaldi heima. Hann hefir
ekki skilyrði nálægðarinnar og kunnugleikans til þess
að skilja, hvernig á því standi, að þetta skuli hafa
sproltið upp, en sú staðreynd örvar aftur umhugsun
hans, sem oft og tíðum leiðir hann inn á næsta ólíkar
leiðir þeim, er rithöfundarnir, sem hann hefir verið að
lesa eftir, hafa verið á. Ein slík hugsun verður gerð að
umtalsefni hér.
Svo er að sjá, sem allmargir menn, er í tímarit og
blöð skrifa á Islandi, séu að leita fyrir sér að skýringum
á sumum hinum meiriháttar fyrirbrigðum mannlífsins í
ljósi eins eða tveggja orða. Þeir sjá baráttu mannlegs
lífs sem togstreitu milli »framsóknar« og »tregðu«.
Þessi orð, og þó einkum hið síðara, koma svo oft
fyrir í máli manna á síðari tímum, að tilviljun ein getur