Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1930, Síða 43

IÐUNN
Um tregðu.
153.
gera hana að förunaut sínum og félaga á lífsleiðinni. En
þá verður spurningin fyrir oss: verður sagt með réttu,
að mannlífinu miði hægt áfram? Því, eins og ég hefi
bent á, er það einkum vegna þess, að menn svara þeirri
spurningu játandi, sem þeim virðist svo mikilsvert að fá
einhverja skýringu á aflinu, sem tefji framrásina og
þroskann.
Eitt er víst í því máli: þúsund ár eru svo stuttur tími^
að ekki verður verulega af honum ráðið um framfarir
mannsins sem líftegundar. Vér getum séð ættbálka úr-
ættast á miklu skemri tíma, vér getum séð þá þurkast
út sökum einhverrar skemdar í tré lífs þeirra, vér get-
um séð lifnaðarhætti gjörbreytast, hugsanalífið hverfa inn
í nýja farvegi sökum þess, að aðstæður lífsins hafa um-
turnast, en vér getum naumast vænst þess að sjá nýja,
æðri eiginleika brjótast svo út, að þeir verði taldir afbrigði;
sem til meira lífs og æðra horfi. Eða öllu heldur, vér
getum séð slík afbrigði koma fram hjá fáum einstakling-
um, en rennum blint í sjóinn með getgátur um, hvort
þetta muni festast í kyninu eða líftegundinni. Þetta
skýrist bezt fyrir manni, þegar athugað er, hve sá tími
mannsins, sem sögur fara af, er frábærilega lítill hluti
af æfi hans sem líftegundar. Hin eiginlega þroskun
mannsins hefir öll farið fram á þeim tíma, sem engar
sagnir eru af. Og líffræðingur hlýtur að líta á það sem
barnaskap, að fjargviðrast yfir því, að ekki skuli hafa
orðið djúptækari breyting en raun ber vitni, á þessu
stutta tímabili, sem sagan nær yfir.
Fræðimaður ágætur, James Harvey Robinson, hefir
sýnt á augljósan og alþýðlegan hátt í ágætri ritgerð,1)
1) The Mind in the Making, Harper and Brothers Publishers,
New Vork and London, 1921.