Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1930, Page 61

dÐUNN
íslenzkar samlíÖarbóltmenlir.
171
1ek með eingöngu þá rithöfunda, sem komnir eru fram
á þessu tímabili eða í mesta lagi einu-tveimur árum
fyr: Það eru þeir, sem setja svip sinn á nútíðarbók-
mentirnar. Fjarri sé mér að gera lítið úr þeim góðu
mönnum, sem átt hafa sér blómaskeið fyr, en nú eru
við aldur og tilheyra, frá bókmentasögulegu sjónarmiði,
öðrum tíma. En tíðast eru andlit þeirra orðin oss gamal-
kunnug, vér þekkjum þar frá fyrri tímum hvern drátt.
Eg minnist ekki, að neinn þeirra sé slíkur Próteus, að
hann hafi færst í nýja hami á síðustu árum; sumir, ég
nefni sem dæmi Guðmund Friðjónsson, hafa í siðustu
ritum skrifað sjálfa sig upp. Hinir yngri menn, sem
komið hafa fram eftir styrjaldarlokin, eru aftur hinir
sönnu túlkar tímans; með sjálfum sér lýsa þeir tíman-
um, með tímanum sjálfum sér. Þeir eru gerendurnir í
samtímabókmentunum.
Aður en ég tek til óspiltra málanna, vil ég taka það
skýrt fram, að gagnrýni mín er ekki reist á neinu skáld-
fræðilegu kerfi né neinni bókmentastefnu. Eg hef jafn-
vel stundum forðast fræðiorð, sem tíðkast í bókmenta-
ritum til að marka höfundum bás, skipa þeim í flokka.
Svo nytsöm sem slík orð geta verið í rannsókn á liðn-
um tíma — ef rétt er að farið — svo hæpin eru þau
um lifandi gróanda nútímans; það þarf ekki sjaldan að
vera á varðbergi, að fortíðin villi oss ekki sýn á nú-
tímanum. Það, sem hér fer á eftir, eru aðeins bendingar
frá manni, sem hefur leitast við að varðveita heiðríkju
hugans, leitast við að meta sem réttast alt, sem ágætt
er, hverja kreddu sem höfundarnir kynnu að hafa um
aðra hluti. Sú gagnrýni, sem hér er gerð, er bundin við
stund og stað og persónulegan smekk gagnrýnandans,
hún styðst ekki við neina bókmentafræðilega lög-
speki. Menn munu segja mér, að ekki tjái um smekk