Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1930, Side 65

IÐUNN
íslenzkar samtíöarbókmentir.
175
anum, sem samboðin væri honum. Hafði ég þar einkum
sagnaskáldin í huga. Eg er enn á sömu skoðun. Og
oft virðist mér skáldin ganga á snið við aðalefnin, velja
heldur að skrifa undan og ofan af um þau. Sveitunum
hefur verið lýst bezt (og mundi þó ekki leynast þar
meira efni?) Næst kemur sjávarþorpið (meðal annars í
Brennumönnum Hagalíns, sem líkist því miður of mikið
»Samfundets stötter«, og hefur orðið að hálfgerðum
reyfara, einkum er á leið). Þegar til sjómenskunnar
kemur, fer að þynnast liðið, þar er helzt um eldri veiði-
aðferðir rætt, en togaraútgerðin hefur alveg gleymst enn
sem komið er. Sama máli gegnir um borgina. Verður
þó ekki annað sagt, en hér sé um býsna mikilvægar
hliðar þjóðlífsins að ræða, við þetta séu tengd mikil
vandamál og margra manna örlög. Vmsar hræringar í
þjóðlífinu, svo sem barátta gamla og nýja tímans, stétta-
baráttan og verkamannahreyfingin hafa nokkuð sézt í
bókmentunum (t. d. í ritum Hagalíns, séra Gunnars
Benediktssonar og víðar). — Hvaða erlend efni skjóta
upp höfðinu í íslenzkum ritum, hlýtur jafnan að vera
allmjög tilviljun. Um útlend efni, svo sem Iýsingar Hall-
dórs K. Laxness, Italíukvæði Davíðs Stefánssonar, smá-
sögur Davíðs Þorvaldssonar o. fl. má segja: Komi þeir,
sem koma vilja, fari þeir, sem fara vilja, mér og mínum
að meinalausu. — Nokkuð öðru máli gegnir um áhrif
erlendrar menningar á íslenzka menn, það er mikilvægt
efni, og hefur því ekki verið veitt athygli sem skyldi.
Hversu sveitarsyninum íslenzka hættir til að sýkjast,
þegar hann hefur náin kynni af anda erlendrar menn-
ingar, sem farin er að gerast nokkuð mergsogin, eða
er að minsta kosti á öðru aldursskeiði. Islendingurinn
á auðvelt að læra flestalt það, sem með skynseminni
verður lært, hann aðhyllist oft hina rökréttustu stefnu,