Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1930, Qupperneq 97

ÍÐUNN
Efnisheimur.
207
að finna þessari kenningu sfað, og ávalt ber að hinu
sama. Má því heifa alveg sannað, að efniseindirnar séu liL
Þyngd og stærð efniseindanna hafa menn lengi
þreytt við að finna. Vitanlega eru þær geysiléttar og
litlar. Vatnefniseindin er talin >/3 • 10‘23 gramm eða
1/300000 000000 000000 000000 gramm að þyngd. Víð-
áttu hennar er örðugra að ákveða, meðal annars af því,
að samkvæmt nýjustu kenningum er útþensla sömu efnis-
eindar mismunandi eftir atvikum. En venjulegt þvermál
efniseindar (atomic magnitude) er talið vera 10"8 sm. eða
1/1000 000 000 mm. Þessar undurlitlu stærðir eru langt
fyrir neðan alt, sem hugur vor getur gripið. Mannkynið
alt yrði miijónir ára að telja efniseindir í einum vatns-
dropa. Og ef vér berum saman tölur þessar, og hugs-
um oss, að efniseindunum væri raðað hverri við aðra,
þá sjáum vér, að úr einu grammi af vatnsefni yrði til
keðja 300 000 000 km. að lengd, eða 1000 sinnum utan
um jörðina um miðjarðarbaug. Mætti nú ætla, að þessar
undur litlu stærðir væru harla ónákvæmar, en svo er
þó eigi. Margir tugir fræðimanna í ýmsum greinum hafa
reiknað þær út, og öllum borið furðuvel saman. En sam-
eiginlegt er öllum þessum útreikningum, að torvelt er
að gera þá ljósa fyrir þeim, sem óvanir eru táknum
þeim, sem stærðfræðingar reikna með. (Framhald).
Asgeir Magnússon.
í næsta hefti Iðunnar birtist annar þáttur úr frum-
dráttum að sögunni „Skálholt" eftir Guðmund Kamban.
Segir þar frá dvöl Brynjólfs Sveinssonar í Höfn, meðal
annars því, hvernig hann hafði upp á Hallgrími Péturs-
sVni og frá viðskiftum þeirra.