Kirkjuritið - 01.12.1935, Page 18

412
Benjamín Kristjánsson:
Kirkjuritið.
Sumum finst það óviturlegt að trúa þannig. En það
er eftir að vita, livort sá er ekki einmitt óvitrastur, sem
ekkert hefir ímyndunaraflið og þessvegna engan hæfi-
leikann til trúar. Og ef vér dæmum af árangri trúar-
innar, þá má minna á orð hins ágæta sálarfræðings
William James, sem enginn trúmaður þóttist vera sjálf-
ur, en kemst þannig að orði um þá trú mannkynsins á
guðdómlega liluti, sem ekki er unt að gefa neina skyn-
samlega ástæðu fyrir:
„Þessi trú er ef til vill eitt af því merkilegasta í fari
mannsins. Hún hefir sýnt sig að bera einhverja þá göf-
ugustu ávexti, sem mannkynssagan veit dæmi um. Hún
hefir endurfætt mennina og innblásið þá hugrekki og
styrk og siðferðilegum mætti til hverskonar menningar“.
Þar sem menn hætta alveg að trúa á guðdómlega
hluti, líður ekki á löngu áður en menn hætta einnig að
trúa á mannlega hluti. Því að öll sú trú, sem vér getum
haft á hinu mannlega, leiðir beinlínis af þeirri viðtæk-
ari trú, sem vér höfum á lífinu i heild sinni. Hinir vitr-
ustu spekingar Grikkja, sem mist höfðu trúna á Guð
þjóðar sinnar, mistu einnig bráðlega trúna á mennina og'
þýðingu sins eigin lífs, og voru þá hugsun sinni nógu
samkvæmir til þess, að taka sig beinlínis af lífi, eftir að
lífið var orðið einskis virði. Þetta er leið vantrúarinnar
og hún er röksamleg og sjálfri sér samkvæm. Ef vér liætt-
um að trúa á guðdómlega liluti, hlýtur gjörvöll tilveran
að tapa við það öllu gildi sínu og ekkert er þess virði
framar að sækjast eftir þvi eða lifa fyrir það.
Afleiðingin verður ekki aðeins sú, að allar gleðilindir
í sál vorri þorna upp, lieldur þverra og smámsaman
allir hæfileikar vorir til þess að gera nokkurn hlut úr
lífinu. ímyndunaraflið þverr, vonirnar hverfa, traust
hugans dvínar, og um leið öll viðleitni vor til þess að
gera lífið glæsilegt — þvi að vor andlegi þróttur hverfur
um leið og eldur trúarinnar, sem kyndir undir allar
livatir vorar, er sloknaður.