Kirkjuritið - 01.01.1952, Qupperneq 62

60
KIRKJURITIÐ
manni dettur nú í hug fyrir alvöru að ætla að fara að
binda guðfræði við hugmyndir og reglugerðir liðinna alda
með lögum, þá eru þessi fræði um leið orðin dauð og
einskis nýt fyrir lifandi menn. Þetta þola trúarbrögðin
sízt af öllu, ef þau eiga að vera sá lifandi máttur, sem
kveikir hugsjónir og eflir siðavit þjóðanna.
Eg hygg, að það sé með þetta í huga, sem framkvæmd-
arvaldið hefir ekki hreyft því síðast liðin fjörutíu ár að
reka íslenzka presta úr starfi, enda þótt það sé vitað, að
þorri þeirra sé mjög veikur í rétttrúnaðinum. Og það var
á þessum grundvelli, sem Jón Helgason hóf kröfu sína
um kenningarfrelsi presta. Ef lögunum hefði hér verið
fullnægt samkvæmt skýringum dr. Einars Arnórssonar,
hefði orðið að byrja á því að lögsækja og reka flesta
mikilhæfustu kennarana frá guðfræðideild Háskóla íslands,
sem starfað hafa á þessum tíma, eins og t. d. Jón Helga-
son og Harald Níelsson. Ekki hefði þá heldur dr. Jón
Helgason dugað til að vera biskup. Þar næst hefði orðið
að reka megnið af prestum landsins. Samkvæmt útreikn-
ingi Hallesbys hins norska, sem naumast verður rengdur
um rétttrúnað, voru hér árið 1936 aðeins 11 rétttrúaðir
prestar, og samkvæmt því ætti um 90% allra íslenzkra
presta að hafa verið lagalega réttrækir, eða átt sóma síns
vegna að skilja við kirkjuna.
Með þessu móti hefði kirkjan ekki orðið starfshæf,
nema hnigið hefði verið að því ráði að vígja heimatrú-
boðsmenn og aðra leikprédikara, enda játa þeir a. m. k.
með vörunum, að þeir trúi samkvæmt játningarritunum.
En þorri þessara manna er hins vegar lítt lærður í því að
lesa hin spámannlegu og postullegu rit, og yrði þá mennt-
un presta að teljast óæskileg, ef hún hefir aðeins trúar-
villu í för með sér. Sjálfsagt væri þá að leggja guðfræði-
deild Háskólans niður.
Ekki mundi maður eins og Matthías Jochumsson, sem
Háskóli Islands gerði að doctor theologiae honoris causa
fyrir ódauðleg trúarljóð, geta verið þjónn þessarar kirkju.