Kirkjuritið - 01.12.1956, Side 14

452
KIEKJURITIÐ
Skólum fjölgar allört úr
þessu. Kennarar eru ráðnir í
flestum sveitum landsins til
þess að hjálpa heimilunum
AÚð fræðslustörfin, enda var
ekki vanþörf á því, þar sem
að kröfur þær, sem fræðslu-
lögin gerðu til kunnáttu um
14 ára aldur, voru fjölþættari
en svo, að heimilin almennt
gætu fullnægt þeim hjálpar-
laust. Kennarar leysa prest-
ana af hólmi að allverulegu
leyti við sjálf fræðslustörfin.
Með almennum vorprófum
samkvæmt ákvæðum fræðslu-
laganna minnkar þörfin á hús-
vitjunum prestanna, til þess
að kanna kunnáttu barnanna, því að víðast hvar var það svo, að
minnsta kosti utan stærstu kaupstaðanna, að prestarnir voru
prófdómarar við vorprófin, og er svo víða enn. Einnig eru prest-
ar mjög víða í skólanefnd og hafa þeir þar aðstöðu til þess að
láta fræðslumál til sín taka.
Hér að framan hefir aðallega verið getið þess þáttar, sem prest-
arnir og kirkjan áttu í almennum menningar- og fræðslustörfum
þjóðarinnar, þar til gefin voru út lög um fræðslu barna árið 1907.
Sárafáir barnaskólar voru starfandi hér á landi fyrir aldamótin
síðustu, en þeim fjölgaði talsvert á 1. tug þessarar aldar. Engin
skylda var að halda uppi barnafræðslu, eða ráða kennara, áður
en fyrstu fræðslulögin voru samþykkt. Þar sem ekki voru barna-
skólar, urðu heimilin að annast fræðslu þá, sem fram skyldi
fara á hverjum tíma.
Allt frá stofnun biskupsstóls í Skálholti (1056) og á Hólum
(1106) var haldið uppi skólum á biskupssetrunum. Þessir skólar
bjuggu menn fyrst og fremst undir prestsstarf. Ymsir lærðir menn
héldu og skóla á heimilum sínum, og ennfremur voru mörg