Kirkjuritið - 01.06.1958, Blaðsíða 26

264
KIRKJURITIÐ
Mótstaða sú, sem „Njóla“ fékk hjá almenningi, sýnir bezt,
hversu annt mönnum var þá um trú sina, að minnsta kosti
um lærdóminn um eilífa glötun; að bera nokkrar brigður á
eilífa glötun þótti þá öllum hinum eldri mönnum hin mesta
óhæfa og guðleysi. Mér er það í barnsminni, hversu ofl ég
heyrði talað um þá villikenningu Njólu, að eilíf útskúfun væri
ekki til, man ég eftir þvi, að hinir yngri menn, sem greindir
voru, féllust á skoðun Njólu, að eilíf útskúfun væri ekki til,
þó þeir þyrðu ekki að fara hátt með og væri í mjög miklum
minni hluta. .. .
Það er ekki efamál, að á síðustu 40 árum hefir hnignað eigi
lítið opinberri bænrækni, kirkjurækni, altarisgöngum og jafn-
vel húslestraiðkun, og mikið meiri efi er nú vaknaður um
ýms trúaratriði, og það í fullri alvöru en áður var. . . . En þó
þessu sé svo háttað, er ég alls ekki viss um, að trúarástandið
sé nú í sjálfu sér lakara en áður var, ég er jafnvel þeirrar
skoðunar, að það sé að sumu leyti betra. . . . Trúin var oft
eins konar sparibúnaður í kveld- og morgunbænum, húslestr-
um, kirkju- og altarisgöngum. Bænir manna gátu jafnvel
stundum orðið unglingum til athlægis. Ég man eftir, að hjá
foreldrum mínum var gamall maður, sem stundum endaði
bænir sínar með því að lesa þetta erindi úr „Geðfró“ hátt:
„Veiztu það ekki Heljar hundur,
að hér ert þú magtarlaus,
minn hefur bróðir brotið sundur
bölvaðan þinn haus,“
og var ekki laust við, að brosað væri að þessu, enda ætla ég
slikar bænir betur ólesnar. Guðsorðalestur var þá víst oft, eins
og sjálfsagt enn, fremur vanans en hjartans verk. . . . Ég held,
að mönnum skiljist öllu betur nú en þá, að trúin á og þarf át)
hafa áhrif á líferniS, og að kærleikskenning lausnarans eigi
ekki aðeins að vekja aðdáun vora, heldur öfluga og stöðuga
viðleitni, að láta hana hafa áhrif á hugsunarháttinn og breytn-
ina. Menn hugsa nú án efa miklu meira um þá trú á full-
orðnum aldri, sem þeim hefir verið kennd i æsku, en áður
var, af því að þekking manna er orðin miklu meiri og marg-