Kirkjuritið - 01.06.1958, Blaðsíða 29

Þjóðmenning og horfur.
Öll menning á sér upphaf, er vaxin upp af einhverjum
rótum. Talað er um þrjár rætur vorrar vestrænu menningar,
forngríska, rómverska og kristilega. Hin forngríska menning
er móðir frelsisins, merkilegrar heimspeki og fagurra lista.
Rómversk menning er talin móðir réttar og réttarfars, en þar
er einnig að finna orðsins list. Þessar tvær greinar eru svo-
nefnd klassísk, sígild menning. Með kristindóminum, sem
leggur áherzlu á eilíft gildi og örlög mannssálarinnar, hvers
einstaks, kemur kenningin og boðorðið um kærleikann og
bræðralagið, og hann sameinar einnig í sér frelsið og réttlætið.
Manngildishugsjón hans og siðaboð eru viðurkennd af öllum,
hvað sem trú þeirra annars líður.
Á vorri öld þekkingar og tækni, þar sem efnið og efnisgæð-
in eru vegsömuð og enda skipað í öndvegi, hættir mönnum
til að gleyma þeim andlegu verðmætum, sem ekki eru jafn-
framt undirstaða tækni og efnislegra framfara. En það eru
þó þau andlegu verðmæti, sem að miklu leyti eru undirstaða
vorrar kristnu, vestrænu menningar.
1 menningu vorri hafa verið uppi margar stefnum á ýms-
um öldum. Með stefnu er hér átt við skoðanir og dóma ákveð-
inna manna, sem hafa látið mikið að sér kveða, og fylgis-
manna þeirra, skoðanir og dóma um ákveðin efni á hinum
andlegu sviðum, og störf þeirra, sem síðan hafa mótað skoð-
anir og störf annarra. Það hafa verið uppi stefnur í heimspeki,
þjóðmálum, listum, bókmenntum, þekkingarleit, læknisfræði,
trú og siðgæði. Þessar stefnur hafa verið misjafnar að efni og
gildi og misjafnlega langlífar. Þeim svipar að sumu leyti til
tízkunnar, sem að sínu leyti er venjulega til orðin á svipaðan
hátt. Stefnurnar hafa meiri og minni áhrif á allt líf þjóðanna