Kirkjuritið - 01.06.1958, Side 40

278
KIRKJURITIÐ
skyldari eru helgisiðum og athöfnum. Sá, sem vill skilja þá tegund helgi-
leika, verður að gera sér grein fyrir þvi, hvað í sjálfum helgisiðunum
felst, t. d. sakramentum kirkjunnar og messusiðum.
Ég tek þann kostinn að reyna að útskýra þetta út frá sjálfu altaris-
sakramentinu — hinum helgasta allra kristinna „helgileika". Einhverjum
kann að finnast óviðfeldið að nefna altarisgönguna helgileik, en ég geri
það að yfirlögðu ráði, einmitt til að sýna í hverju hinn litúrgiski helgi-
leikur er frábrugðinn venjulegum sjónleikum i leikhúsi.
Hugsum oss, að þú komir inn i kirkju, þar sem verið er að taka til
altaris. Hinir ytri siðir við framkvæmd athafnarinnar, messuskrúði prests-
ins, fyrirkomulag útdeilingar og sitt hvað annað getur verið harla ólíkt,
eftir því, hvernig helgisiðimir hafa mótazt í hverri kirkjudeild. Kjarni
helgisiðanna er þó ætið sá sami. Vígður prestur þjónar við einfalda og
fábrotna máltíð, sem söfnuðurinn þiggur.
Gerum ráð fyrir, að þú takir þér sæti úti í kirkjunni og virðir athöfn-
ina fyrir þér. Segjum, að þú gerir það út frá venjulegu sjónarmiði leik-
húsgesta. Þá finnst þér sem þarna sé verið að leika — ekki realistiskt,
heldur „symbolskt“ — það, sem gerðist, er Jesús Kristur neytti matar
með lærisveinum sínum siðasta kvöldið, sem hann lifði á jörðinni.
Trúaður maður, alinn upp við kristinn sið, litur J)ó ekki þannig á.
Fyrir honum er það ekki sýning, sem hér er um að ræða, heldur virkileg
endurtekning hinnar siðustu kvöldmáltíðar Drottins, framkvæmd að hans
eigin skipun. Með hjálp þessarar athafnar og viðeigandi helgisiða á söfn-
uðurinn að lifa sjálfur það samfélag, sem grundvallast á máltiðinni við
Drottins eigið borð. Fólkið í kirkjunni er með öðrum orðum ekki áhorf-
endur i leikhúsi — og ekki aðeins heyrendur orðsins í trúboðshúsi —,
heldur söfnuður, sem tekur þátt í kærleiksmáltið ICrists. Þessi munur kem-
ur enn glöggvar í ljós, ef vér berum nákvæmar saman framkvæmd leik-
sýningar i leikhúsi og helgisiði í kirkju. Það mætti að sjálfsögðu sýna
altarisgöngu á leiksviði í leikhúsi. Leikarinn þarf þar ekki að vera vigður
prestur, heldur á hann að sýnast prestur. Otlit, framkoma og gervi á að
minna sem mest á prest. Á leiksviðinu skiptir heldur ekki máli, hvort
þeir, sem leika söfnuð, neyta nokkurs, ef þeir aðeins sýnast gera það.
Leiksviðið er auðvitað heldur ekki vígð kirkja, heldur á það að hafa allt
útlit kirkjunnar. Með öðrum orðum, leikhúsið notar blekkingu, illusion,
til að né sem sterkustum tökum á áhorfendum úti í salnum. Altarisgangan
er aftur á móti virkileiki, raunveruleiki, })ar sem engin blekking á sér stað.
Náðarmeðölin eru raunverulegur matur og drykkur, og presturinn, sem
J)jónar, hefir verið vigður til þess að vera staðgengill Drottins eða J)jónn,