Kirkjuritið - 01.02.1959, Side 18

64
KIRKJTJRITIÐ
hann var ritstjóri tímaritsins Kirke og kultur í um hálfa öld,
—• lengst af einn. Með því hefir hann ef til vill haft víðtækust
og varanlegust áhrif, en bókin um Hálogaland (Spenningens
land) bar nafn hans víðast. Hún má kallast lesin um allar jarð-
ir og hefir m. a. verið þýdd á íslenzku, svo sem kunnugt er.
Stíll Berggravs er mjög fastmótaður og auðkennilegur og
virðist skýr endurspeglun höfuðeiginda hans innri og ytri.
Hann er ljós og hressilegur sem norrænn hreinviðrisdagur,
magnþrunginn og spekislunginn, eins og vænta má af há-
lærðum athafnamanni, kryddaður ró og kímni gamals hölds,
sem gæddur er gömlum merg og býr að miklum erfðum. Berg-
grav skrifar ævinlega skemmtilega og bregður ósjaldan með
fáum orðum eða snjallri sögu flóðljósi á menn og málefni, —
það og fleira er líkt með þeim Þórhalli biskupi Bjarnarsyni. —
Væmni eða sýndarmennska koma aldrei við sögu. Sannleiks-
ástin og hreinskilnin felast alltaf að baki orðanna. Berggrav
fer ævinlega upp á hól til að líta yfir það, sem hann fjallar
um, en grefur svo þar niður, sem honum finnst mest ástæða
til. Hann krýpur engum, en leggur heldur engan í einelti. Mál-
efnin eru honum efst í huga og mannúð hans ævinlega auð-
fundin. Mannþekkingin frábær — enda mikill sálfræðingur.
Berggrav var ekki rétttrúaður, ef miðað er við Hallesby, en
enginn mun hafa vænt hann um að leita ekki sannleikans og
virða hann. Gáfur hans, menntun og orðsnilld skipuðu honum á
fremsta bekk, hvar sem hann fór. Þessi merkisberi kirkjunnar
vakti athygli og aðdáun, jafnt kristinna manna og hinna, sem
fyrir utan stóðu. Mönnum var ljóst, að hann flutti ekki boð-
skap sinn í embættisnafni, heldur af því, að eldur brann hon-
um í huga. Hann fylgdi þeim meistara, sem hann vissi mestan,
og kenndi þau sannindi, er hann þekkti bezt.
Það sást á styrjaldarárunum, að kristindómurinn var Norð-
mönnum annað og meira en nafnið tómt. Þegar Nazistar ætl-
uðu að beygja kirkjuna að vilja sínum, tóku oddvitar allra
helztu kirkjustefnanna höndum saman, þeir Berggrav, Ludvig
Hope (form. trúboðsfélagsins) og Hallesby. Að vilja þeirra og
fyrirmælum lögðu allir biskuparnir niður embætti sín og flest-
ir prestarnir sögðu af sér, heldur en dansa eftir pípu Þjóðverja.
Þá voru margir fangelsaðir, m. a. forustumennirnir, sem nefnd-
ir voru. Berggrav sat 3 ár í fangelsi. Var það víðfrægt, hvernig