Jörð - 01.12.1946, Blaðsíða 109

267
JÖRÐ
Rússar skapað öreigamenningu — án skilnings á þessu væri
þetta afrek óframkvæmanlegt. Og endirinn ihefur orðið sá, að
Rússar hafa á síðari árum haft einkunr Tolstoj, Turgenjev og
Gorki til fyrirmyndar um stíl og frásagnarhátt, en sumir rit-
höfundarnir hafa öðru hverju skrifað skáldrit, þar sem engin
er aðalpersónan, en nokkurn veginn jöfnum höndum lýst flest-
um þeim, er við sögu konra. Sú tækni er ekki rússnesk nýjung,
heldur er upphafsnraður lrennar franska skáldið Jules Romain,
senr gaf út árið 1911 skáldsögu, þar sem hann neytti þessarar
aðferðar, og ýnrsir utan Rússlands lrafa beitt henni síðan.
Hinir rússnesku rithöfundar höfðu ýnrsa afstöðu fyrstu árin
til afskipta hins opinbera af bókmenntunum og ennfrenrur til
þess, hvort það ætti í rauninni að vera skyldukvöð á rithöfund-
unum að skapa öreigabóknrenntir, livort senr ríkisstjórnin
lrefði afskipti af þeim nrálum eða ekki. Einn hópurinn taldi
nauðsynlegt og skylt að skapa ekki aðeins öreigabóknrenntir,
Ireldur skáldskap, senr beinlínis væri vopn í lröndum flokksins.
Annar hópurinn sagði, að hvað senr tautaði yrði að skapa bók-
menntir, senr ælu fólk upp í anda flokksins, og jressi lrópur
gerði árásir á alla, senr ekki voru sönru skoðunar; sagði að
þeim ætti ekki að líðast að standa utan við. Þriðji hélt því
fram, að vinnustéttirnar lrefðu möguleika til að skapa sína
eigin menningiu og bæri til þess skylda, en þar fyrir væri ekki
ástæða til að fleygja frá sér hinni borgarlegu menningu, en
hins vegar yrði að gæta varhugar við, að hún leiddi menn út
á glapstigu. Þá lrélt þessi hópur því ifram, að ríkið eða flokkur-
inn ættu ekki að lrafa nein áhrif á þessi mál, heldur skyldu
ritlröfundarnir starfa að þeim sjálfstætt. Fjórði lagði höfuð-
áherzlu á endurnýjun máls og stíls, og héldu því annars frarn,
að nauðsynlegt væri að varpa yfirleitt fyrir borð allri borgar-
legri bókroenntahefð. Þá var finnnti flokkurinn, sem í voru
rithöfundar, er höfðu beygt sig fyrir þeirri staðreynd, að gerð
hafði verið bylting, en höfðu hins vegar alls ekki gengið á hönd
þeim hugsjónum, sem hið nýja skipulag átti að grundvelli.
Þeir kváðust hver og einn skrifa eftir sínu höfði. Listin er stað-
t'eynd, eins og lífið sjálft, sögðu þeir, og eins og það á sér engan
tilgang, eins á listin það ekki heldur. Hún er til, af því að hún