Nýjar kvöldvökur - 01.04.1959, Blaðsíða 36

74
MLURINN OG ÞORPIÐ
N.Kv.
landgæði til dala, en kotbóndinn spurði
frétta úr lágsveitinni, alltaf jafn óðfús að
frétta þaðan eitthvað nýtt.
Þegar hreppstjórinn kvaddi og reið
hnakkakertur úr hlaði, horfði dalabóndinn
eftir honum með fjarlæga þrá í augum.
Hann stóð lengi þar á hlaðinu með gamalt
sigg í lófum og gigt í lendum, bundinn jörð-
inni, stritinu og vananum gegnum þúsund
ættliði. Hann hreyfði sig ekki.
Um kvöldið fóru feðgarnir að smala. Síð-
ur komu byggðamenn og smöluðu afrétt-
ina. Fé var rúið í Reykjaseli, og það komu
vökunætur með rauðum skýjum og döggvotu
grasi. Drengurinn fékkst ekki til að hátta.
Hann komst í vinfengi við byggðamennina
og lærði af þeim vísur. Sumir gáfu honum
aura. Þeir komu einn af öðrum og ráku fé
sitt til fjalla, hvítar léttfættar geldkindur,
lömb með særð eyru og blóðugan kraga um
hálsinn, fullorðnar ær, sem þegar höfðu
jarmað sig hásar.
Þegar margt var um manninn, líkaði
drengnum lífið. En er leitarmenn voru aft-
ur á bak og burt, greip hann óyndi. Hann
sagði systkinum sínurn, að hann væri á för-
unr, skip sitt lægi ferðbúið. Þau trúðu hon-
um ekki.
Síðan byrjaði slátturinn.
Þegar börnin vöknuðu einn morguninn,
var faðir þeirra farinn að slá. Það var
þriðjudagsmorgunn, ekki dugði að byrja á
mánudegi, þá gat farið illa. Börnin hlust-
uðu, jú, þetta var áreiðanlega brýnsluhljóð-
ið. Faðir þeirra hafði dengt ljáinn sinn í
bæjardyrunum kvöldið áður, og steðjinn
lians var volgur fyrst á eftir. Þau þutu óð-
ara á fætur. Drengirnir vildu líka fá orf og
Ijá. Þetta var skemmtilegt fyrstu dagana, en
svo fór það að verða hversdagslegt og þreyt-
andi, eins og allir hlutir.
Um kvöldið lá eldri drengurinn í slægj-
unni og hugsaði. Nú féllu þau fyrir blik-
andi ljánum, hin mjúkhærðu túnblóm, Jak-
obsfífillinn og smárinn, guli fífillinn og
sóleyjan, sem óx við lækinn. Þau dóu. Þann-
ig sló líka skaparinn með dauðaljánum, svo
að fólkið féll, til dæmis í stríði, eins og
stendur einhvers staðar í sálmi. En um
þann sálm má drengurinn ekki hugsa. Hann
leit snöggt upp, og augu hans dökknuðu og
hitnuðu. Þessi sálmur var sunginn, þegar
einhver dó.
Og nú var það Dýrfinna, sem kom út dag-
inn eftir til að raka túnið. Hún var með
strigasvuntu og bláa skýlu. Drengirnir áttu
að hjálpa henni, en ljáin var blaut og þeir
duttu með föngin, sem Finna saxaði handa
•þeim, eða misstu helminginn af þeim á leið-
inni. Hún saxaði svo stór föng. Síðar komu
sólskinsdagar og heyið þornaði. Börnin rifj-
uðu og rökuðu dreifar og voru þreytt að
kvöldi, en á túninu stóðu stórir töðubólstr-
ar. Bjössi fór síðastur heim. Hann sá
skrælnaða sóley, fölnaðan fífil, biðukollu,
sem fauk í kvöldblænum. Þetta var eftir af
öllum blómunum. Hann varð að hvíla sig
stundarkorn, settist og þreifaði á jörðinni
með flöturn lófanum. Stráin stungu hann í
lófann.
Dagarnir liðu. Túnið spratt aftur, og fað-
ir drengsins fór í kaupavinnu ofan að A.
Finna átti að heyja ein, á meðan hann var
að heiman. Hún sló ekki slöku við. Hún var
að alla daga, sló í rigningu og rakaði, þeg-
ar þurrt var. Stundum var hún í karlmanns-
treyju til að verða síður holdvot. Hún fór
ofan fyrir allar aldir og gerði bæjarverkin
eða þvoði þvott, og oft sat hún við að bæta
skó eða staga í sokka, eftir að börnin voru
sofnuð. Oft sótti hún mó í poka og bar hann
heim á bakinu. Það var snöggt í mýrinni,