Sjómannadagsblaðið - 06.06.1938, Blaðsíða 18

6
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
Loftskeyta m en n i rn i r
og lífið á sjónum.
Félag íslenzkra loftskeytamanna (F.I.L.) er
eitt af hinum mörgu stéttarfélögum íslenzkra
sjómanna. Reyndar starfa sumir af félögum okk-
ar í landi, hjá landssímanum, útvarpinu og veð-
urstofunni, en megin þorrinn starfar sem loft-
skeytamenn á íslenzkum skipum, farþegaskip-
unum, varðskipunum og togurunum.
Stétt okkar er ung, hún hefir ekki alda gaml-
ar sögur og staðreyndir að styðjast við. Loft-
skeytin voru vorboði hins nýja tíma, og hafa
valdið miklum umskiftum til hins betra, í hinu
hættulega og einangraða lífi mannanna á sjón-
um. I upphafi urðu loftskeytin til fyrir sjó-
mennina og vegna siglinganna, og þess vegna
hefir útbreiðsla firðtækninnar orðið eins stór-
felld, og þróunin hraðfara.
Það var 1891 sem Marconi reyndi hina fyrstu
loftskeytastöð um borð í skipi, og í tilraunum
sínum við skip mun honum hafa hugkvæmst
stærstu umbæturnar á tækjum, sem í fyrstu
voru mjög ófullkomin og skammdræg.
Hið fyrsta reglulega neyðarskeyti frá skip-
um í sjávarháska var sent árið 1910, þegar
gufuskipið Republic rakst á gufuskipið Florida
skammt undan Bandaríkjaströnd. Með loft-
skeytum var þegar hægt að kalla á hjálp, og
það var því að þakka, að hægt var að bjarga
mörg hundruð mannslífum. Þetta varð til þess
að margir vel metnir borgarar og stjórnmála-
menn í Bandaríkjum Ameríku sáu, hvað loft-
skeytatækin gátu verið til mikils öryggis fyrir
siglingarnar, og tóku að beita sér fyrir því að
loftskeytastöðvar í skipum væru lögskipaðar.
Sama ár samþykkti svo þjóðþingið í U.S.A. lög
um þetta, þar sem ekkert skip með 50 manns
innan borðs eða fleirum mátti láta úr höfn í
Bandaríkjunum, nema að það væri útbúið öflug-
um loftskeytatækjunr, undir umsjón manns, er
hefði fulla þekkingu á meðferð þeirra.
Seinna, eða eftir hið ægilega Titanic-slys 1912,
var gert að skyldu að loftskeytamennirnir væru
fleiri, og stöðugur vörður haldinn allan sólar-
hringinn, á hinum stærri skipum, sem flytja
marga farþega. Síðan hefir þúsundum manns-
lífa verið bjargað frá drukknun, fyrir fulltingi
loftskeytanna, enda eru loftskeytatækin nú tal-
in ómissandi öryggistæki á hverju skipi. Á síð-
ustu ráðstefnu um öryggi mannslífa á sjónum
var samþykkt, að öll farþegaskip, stór og smá,
og öll flutningaskip stærri en 1600 smálestir
brutto, og sem eru í förum milli landa, skuli
vera útbúin loftskeytatækjum, sem fullnægi
vissum skilyrðum um fullkomna starfrækslu.
Vér Islendingar höfum verið leiðandi þjóð í
hagnýtingu loftskeytanna. Alþingi hefir sam-
þykkt lög, þar sem öllum íslenzkum skipum í
millilandasiglingum, með 12 manna áhöfn eða
meira, er gert að skyldu að vera útbúin full-
komlega starfræktum loftskeytastöðvum.
Fyrir 10 árum voru fleiri íslenzkir togarar
útbúnir loftskeytatækjum, en brezkir, og voru
þeirra togarar þó margfalt fleiri. Þetta hefir
nú breyzt. Bretar eiga orðið mörg hundruð ný-
tízku togara, og allir eru þeir útbúnir full-
komnum tækjum, meðan okkar togurum hefir
heldur fækkað, því miður.
Aðalstarf loftskeytamannanna um borð í
skipunum er að halda hlustvörð, þegar skipin
eru á siglingum, sjá um að loftskeytatækin séu
alltaf í góðu standi, og gera við þau, ef þau bila.
Til loftskeytatækjanna teljast einnig miðunar-
stöðvar og dýptarmælar. Loftskeytamennirnir
taka einnig veðurskeytin og fréttir, og birta á
ýmsum stöðum í skipunum. Einnig annast þeir
skeytaviðskiftin milli skipstjórans og útgerðar-
innar, og fyrir skipshöfnina og farþegana á far-
þegaskipunum. Á fiskiskipunum þurfa loft-
skeytamennirnir ennfremur að vera á verði fyr-
ir öllum fiskifréttum, og skiftast á skeytum við
önnur fiskiskip mörgum sinnum á sólarhring,
og getur það oft verið mikið verk og þreytandi,
þegar skeytin eru á dulmáli, sem þarf að þýða,
bæði þegar sent er og tekið á móti.
Skipin skiftast í samvinnuflokka, fleiri eða
færri um dulmál, eftir því sem skipstjórarnir
hafa komið sér saman um af kunningsskap, og
þeir kæra sig ekkert um að óviðkomandi skip
komist á snoðir um það, sem þeir segja hvor