Sjómannadagsblaðið - 01.06.1996, Qupperneq 42

42
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
Skömmu á eftir fleygði næsti maður
sér frá borði og náðist hann um borð
á ekki skemmri tíma en Frímann. En
hann var þá látinn. Kannske hefur
álagið orðið honum um megn, því
miklar lífgunartilraunir báru engan
árangur. Báðir þessir menn sem við
náðum voru aðeins 18 ára að aldri.
Nú var aðeins einn maður eftir.
Hann mun hafa verið um fimmtugt
og treysti sér ekki til að taka sömu
áhættu og þeir hinir, heldur klifraði
hann upp í reiðann. Þar hafðist hann
við Jangan tíma og lýsti varðskipið á
hann með ljóskösturum sínum allan
tímann. En um síðir brotnaði skipið í
tvennt, og framhluti skipsins hvarf í
djúpið með manninn sem þarna
fórst. Sú saga gekk um þennan mann
að hann hefði áður lent í alvarlegu
strandi og verið þá sautján tíma í
reiða — og bjargast! Ekki veit ég
hvort þetta hefur verið satt.
Farið var með þá sem bjargast
höfðu á hestum að Stafnesi og þar
var hlynnt að þeim eftir bestu getu,
þeir færðir í þurr föt sem safnað hafði
verið saman og gefinn heitur matur
og drykkur, enda höfðu mennirnir
einskis neytt í heilan sólahring.
Farið var með þau lík sem ráku í
Hvalsneskirkju og nokkrum dögum
síðar fann Páll Magnússon bóndi tvö
lík rekin á Nýjabæjarfjöru. Var farið
með þau að Hvalsnesi og þá til
Reykjavíkur.“
Tíu björguðust —
fímmtán fórust
„Pað hafði ákaflega slæm áhrif á
mig og flesta okkar að hafa orðið
vitni að öllum þessum hörmungum
Sigurbjörn Metúsalemsson: „Aldrei hefur
dvínað aðdáun mín á þeim mönnum sem
lögðu sig í slíka hœttu á þessum litlu kæn-
um við þetta tilefni. (Ljósm.AM).
og lengi setti að manni depurð vegna
þessa. En jafnframt hefur aldrei
dvínað aðdáun mín á þeim mönnum
sem lögðu sig í slíka hættu á þessum
litlu kænum við þetta tilefni. Par var
sannarlega valinn maður í hverju
rúmi, enda flestir kraftajötnar að
burðum. Veitti heldur ekki af. Egget
ekki lagt nógu mikla áherslu á að
sannarlega lögðu þessir menn sig í
raunverulega lífshættu. Hvað okkur
um borð í vélbátnum snerti þá tók
þetta vissulega á okkur og okkar
hlutverk var ekki létt — en þeir hinir
eiga sérstakan heiður skilið. Sögðu
enda sumir þeir sem fylgdust með
þessu að þeir hafi verið jafn hræddir
um þá og skipbrotsmennina.
Af Jóni forseta björguðust tíu
menn, allir hásetar, en fimmtán fór-
ust.
Hér að endingu vil ég loks bæta við
dálítilli frásögn af atviki sem ekki
gleymist. Svo hittist nefnilega á að
dóttir matsveinsins á „Jóni forseta,“
en hann hét Stefán Einarsson, var í
vist að Bala hjá Guðmundi þennan
vetur. Fegar grámaði af degi og
menn voru enn að velta því fyrir sér
hvert skipið mundi vera, segir þessi
stúlka: „Þið þurfið ekki að segja mér
neitt um það: Þetta er „Forsetinn.“
Pannig varð hún fyrst til að þekkja
skipið, en á því var einnig bróðir
þessarar stúlku aðstoðarmatsveinn
og hét hann Árni, 16 ára gamall.
Báðir fórust og síðar missti hún ann-
an bróður sinn af „Skúla fógeta.“
Það var skömmu eftir þetta að
slysavarnadeildin Sigurvon var
stofnuð, en hún er stofnuð 23. júní
1928 og er elsta slysavarnadeild
landsins. Árið eftir eignaðist SVFI
svo fyrsta björgunarbát sinn og var
honum valinn staður hér í Sandgerði.
Þetta var breskur bátur og hlaut
hann nafnið „Þorsteinn.“ Þetta var
mikill og góður siglari, en óþægilega
þungur og ómeðfærilegur. En mikið
öryggi skapaðist samt með komu
hans og hér var sett á stofn sérstök
björgunarsveit. Fyrsti formaðurinn á
„Þorsteini,“ Sveinbjörn Einarsson,
sem síðar var með togarann „Geir
goða,“ æfði menn mikið í meðferð
hans. Ekki skorti mannskap við æf-
ingarnar og tók ég þátt í þeim. Þessi
bátur er enn til hér í Sandgerði og er
varðveittur sem safngripur. Ekki
löngu seinna kom hér svo fyrsta línu-
byssan og var henni í byrjun komið
fyrir úti við ströndina þar sem „Jón
forseti“ fórst. Deildin efldist svo
brátt að tækjum og búnaði og er nú
ein sú öflugasta á landinu.
En oft verður mér hugsað til þess
hve tímarnir hafa breyst. Því valda
ekki síst þessi stóru og öflugu fiski-
skip. Hefði einn þessara nýmóðins
togara strandað á Stafnesrifinu (sem
auðvitað er ólíklegt að gæti gerst)
hefði sjálfsagt mátt bíða þess í róleg-
heitum að veður lægði og sækja
mennina út í hann þá — og hefðu
þeir verið við bestu líðan. Já, ég get
víst sagt að ég muni tímana tvenna.“
Trillann „Lundinn en á henni reri Sigurbjörn frá þvísnemma vors allt til ársins 1979.
AM