Eimreiðin - 01.04.1929, Síða 26

114
UM BÍL OG STÍL
EIMREIÐIN
unarhætti og lrfi fyrri alda. Hvernig stendur á þessum ófrjó-
leika nútímatrúar? Hvernig stendur á því, að kirkjur geta
ekki breyzt að útliti eins og bíll? Hví er það dæmt til þess
að halda áfram að vera stæling, frekar en bílfóstrið, er í
öndverðu leit út eins og vagn? Er trúin dauð? Ólíklegt er
það, því að rithöfundar hafa aldrei ritað með eins kappsöm-
um áhuga um trúmál, eins og einmitt nú, almenningur aldrei
lesið um þau efni með eins miklum áhuga og nú, og jafnvel
vísindamenn koma ekki saman, án þess að ræður þeirra snú-
ist um trúmál áður en varir (sbr. síðasta þing »British Asso-
ciation« og nýafstaðið vísindamannaþing Bandaríkjanna). Þær
hræringar sálarlífsins, sem trú eru tengdar, hafa vitaskuld
ekki hætt að starfa. Guðir geta rekið sinn brothætla bát á
blindsker í hafdjúpi aldanna, en sökkvi trúin með öllu, þá er
það merki þess, að mannkynið sjálft er líka komið á hafs-
botninn. En eitthvað hlýtur að mega af því læra, er eigi er
ritað smærri stöfum en þúsundir nýreistra kirkna í öllum
löndum eru. Letrið er engar dulrúnir. Skrifað stendur, að
trúarlíf nútímans finnur ekki lengur búning í kirkjustofnun.
Heimsins mestu byggingameistarar geta þjakað sál sína í leit
eftir kirkju, sem sé tákn þeirrar trúar, sem nú berst í hug-
sjónaríkustu mönnum, en smíðið er dæmt til rústar áður en
það fæðist.
Enginn vafi leikur á því, að innan kirknanna er mikið af
hugsjónahneigð og alvöru, og mjög mikið af sannri trú, en
sú hneigð mun leita sér í framtíðinni að öðrum leiðum og
öðrum lindum til svölunar en þeim, sem nokkur ákveðin
stofnun getur veitt. Menn verða óhjákvæmilega að leita út á
vang þjóðlífsins, leggja hönd á hinn þunga plóg, er róta
verður um jörðunni, áður en brautin verði lögð til meiri
vaxtar og þroska. Og fyrir þá sök er þetta óumræðilega stíl-
leysi og fum á trúarlífi nútímans, að menn hafa ekki látið sér
skiljast, að ekkert fær stíl eða festu, fyr en það er hætt að
vera stæling — fyr en tekið er að grafa fyrir eðli hins nýja
fyrirbrigðis og öllum vilja og hug mannanna beint að því, að
það fái tjáð sig í verkum. Tvö þúsund ára kirkja skilur eftir
sig mikinn arf, en kristni er ekki sama sem kirkja, og eng-
um vafa er undirorpið, hvort meira er um vert að lifi. Og