Eimreiðin - 01.04.1929, Page 32

120
UM BÍL OQ STÍL
eimreiðin
er gætt, að heimaþjóðin varast eins og heitan eld að gera
nokkurn hlut til þess að glæða sambandið við menn hér, og
þrátt fyrir þá óhemju örðugleika sem á því eru að halda í
við hið mikla aðdráttarafl heimsins mestu þjóða, þá hefur t.
d. Þjóðræknisfélagið eflst á hverju ári, frá því er það var
stofnað. Á þessu síðasta starfsári bættust því hátt á þriðja
hundrað nýir félagar.
Því nær alt, sem fréttist af íslandi, ber hins sama merki.
Sjálfstraustið hefur aukist og trúin á verðmæti þess, sem ís-
lenzkt er. Hér sk?l engum getum að því leitt, hvernig á þess-
ari vakningu stendur, ef nota má það orð. Ýmsir telja viður-
kenninguna á fullveldinu höfuðorsökina, aðrir þá stælingu.
sem fylgt hafi vaxandi viðfangsefnum þjóðlífsins með aukinni
verzlun, útgerð og ræktun. Líklegt er, að hvorirtveggju hafi
rétt fyrir sér, og orsakirnar séu auk þess enn fleiri. Eh
naumast mun mjög fjarri til getið, þótt sagt sé, að aukinn
áhugi íslenzkra manna, búsettra hér í álfu, á íslenzkum efnum,
stafi að mjög miklu leyti af umhugsuninni, sem alþingishátíðin
væntanlega hefur vakið. Menn hafa tekið að skygnast eftir,
hvers ætti að minnast, og mörgum hefur fundist mjög til um
þær ályktanir, sem þeir hafa komist að.
Enda verður því naumast neitað, að það er eitthvað frá-
bærilega heillandi við þessa menn, sem stofnuðu íslenzka ríkið
fyrir þúsund árum. Og enginn hlutur væri gleðilegri en ef
unt væri að komast að þeirri niðurstöðu eftir vandlega athug'
un, að athafnir þeirra og lífsskilningur væri að einhverju leV*1
í kynið borinn og væri þess eign að miklu leyti enn.
Fyrst og fremst er óhjákvæmilegt að veita því athygli, hve
róttækir mennirnir eru. Hér er ekki fyrst og fremst átt
brottförina af Noregi, þótt sá atburður sé vitaskuld mjög rót-
tækur í eðli sínu. En breytingaþráin og tilhneigingin til um*
róta virðist hafa verið sameiginleg öllum norræna bálkinum
um það leyti. Hitt er miklu markverðara, hvaða stefna í þi°ó'
málum er tekin upp á íslandi og landleidd. ísland byg9lS*
um það leyti, sem ríkismeðvitundin er að skapast fyrir alvöru
fyrir norðan Rómaveldi. Haraldi hárfagra hefði ekki orð$
svona mikið ágengt, ef þörfin fyrir einveldi hefði ekki ver$
að miklu leyti til í undirvitund þjóðarinnar. Sú hugsun, a