Eimreiðin - 01.10.1934, Blaðsíða 112

438 RITSJÁ EIMREIÐIN
keimur og angan af þessum Iögum, blærinn sérkennilegur og hreinlegt
yfirbragð þeirra.
Innileikinn í fónsmíðum þessum og varmi tónsins, stafar tvímælalaust
frá sönnu skáldeðli og einlægu listamannshjarta höfundar.
Hann fylgir verkum sínum úr hlaði með fádæma smekkvísi og sam-
vizkusemi, sem lýsir sér m. a. í því, hversu fallega melódían er feld að
efni textans og hversu mjúklega hún tekur höndum saman við hann.
Vtra útlit bókarinnar, pappír, prenfun og allur frágangur er prýðilegur.
Hann er kostnaðarmanni útgáfunnar, herra Jóni Pálssyni, svo og prent-
smiðjunni til sóma. Þórður Kristleifsson.
Halldór Kiljan Laxness: SJÁLFSTÆTT FÓLK — hetjusaga — Rvík
1934 (E. P. Briem). Sú kynslóð, sem nú er að alast upp í kaupstöðum
íslands, og þá einkum Reykjavík, hefur ekki skilyrði til að gera sér >
hugarlund það líf, sem alþýða í afskektum sveitum landsins lifði fYrir
svo aldarfjórðungi síðan, svo ekki sé leitað lengra aftur í tímann. Su
barátta, sem háð var við náttúruöflin, við einangrunina og fyrir Iífi bu-
fjárins og fólksins, var alt annars eðlis en sú barátta, sem háð er >
margbýlinu. Hún var hetjuraun, vongóðum viljastæling, en stundum svo
hamröm forynja, að mannsorkan reisti ekki rönd við henni. Það syf>a
meðal annars rústirnar og tóftabrotin á heiðum og í afskektum sveitum.
sem geyma söguna um þrotlaust stríð, sem þvl miður lauk stunduni með
ósigri og flótta.
Síðasta bók Kiljans Laxness er sagan um það hetjulíf, sem háð hefur
verið af einyrkjanum um hrjósturlendur gamla Fróns: óhlífin, kaldr*n
og sönn lýsing á átökunum milli lífsins og dauðans, á baráttunni, sem
maðurinn hefur háð um aldir fyrir þeirri hugsjón að verða herra iar^
arinnar og gera sér liana undirgefna. Frá þessu víða sjónarsviði ly^,r
skáldið hulunni um leið og það leiðir lesandann með sér heim I heið
ina, þar sem Guðbjartur Jónsson í Sumarhúsum berst sinni sjálfstæÖ’5
baráttu við náttúruöflin og vankantana á sér sjálfum.
Eftir átján ára vinnumensku hjá hreppstjóranum á Útirauðsmýri kaup>r
Bjartur eyðikotið Albogastaði I Heiði eða Veturhús, flyzt þangað °S
gefur kotinu nýtt og betra nafn: Suinarhús. Og Bjartur í Sumarhúsum
byrjar sitt landnemastarf ásamt konunni ófrískri, með tvær hendur tómar>
utan nokkrar kindur, hest og eina tík, sem er trúnaðarvinur hans.
inn hefur yfir honum að segja. Hann hefur unnið fyrir frelsinu í atiarl
ár. Hann á sína eigin jörð. „Það er frelsið í landinu, sem við erum
öll að sækjast eftir, Títla mín“, segir hann við tíkina. „Sá sem stendur
í skilum er konungur. Sá sem dregur fram sínar kindur býr í höll •
Og þarna I heiðinni er háð heimsstyrjöld einyrkjans. Maðurinn u
við einangrun og óblíðu náttúrunnar. Með harðneskju sinni og kvs
kyngi hefur hann hvarvetna sigur. Konan berst fyrir afkvæminu óf* ’
sem er Ieyndardómur hennar einnar og Bjartur telur sig ekki föður a j
— og hún lætur lífið fyrir þetta barn. Þegar Bjartur loks nær he>m