Eimreiðin


Eimreiðin - 01.09.1974, Síða 56

Eimreiðin - 01.09.1974, Síða 56
EIMREIÐIN En maðurinn hættir ekki að verða maður í eðli sínu, þótt aðstæður hans taki tímalegum breytingum til hins betra eða verra. Ósjálfrátt spyrnir hann gegn þvi að samlagast hinu lá- rétta sviði. Hann spyr fyrr eða síðar: „til hvers . . . ?“ Og verði þessi spurning áleitin, finnur maðurinn, að á hinu lárétta sviði er ekkert svar, á bak við þetta stanzlausa áframhald er aðeins tóm. Honum líður eins og þeim, sem uppgötvar, að „hús þess- arar götu eru leiktjöld“. Án þess að vita, hvað komið hefur fyrir, finnst honum hann hafa glatað merkingu lífsins, dýpt- inni í lífinu. Hér sprettur liin trúræna spurning. Hvergi er hin trúræna spurning eins áberandi og vel formuð og í hinum fögru listum og bókmenntum, sem við fyrstu sýn eru aðeins veraldlegar Lislin er í eðli sínu bæði tjáning og sköpun, hvort tveggja snertir hina trúrænu spurningu. Verður nú fjallað um þessi atriði og einkum höfð hliðsjón af bókmenntum. II. Margir nútímaguðfræðingar líta til listanna í þeim tilgangi að fá sem beztar upplýsingar um manninn, líðan hans og hugs- anir. Þeir líta á listina sem eins konar loftvog fyrir sálina. „Markmið listarinnar er að opinbera dýpstu leyndardóma sköpunarverksins“, segir brezki listfræðingurinn Sir Herbert Read. Og leyndardómar sköpunarverksins eru bæði í mannin- um og utan. Þó fjallar hin trúræna spurning fju-st og fremst um hann sjálfan. Ómeðvitað og meðvitað talar listin um hið trúræna, eða svo að notuð séu orð Jóns úr Vör: Á hverju andartaki leita milljónir manna til þín í neyð sinni, jafnvel þeir, sem aldrei hafa heyrt nafn þitt nefnt. Einnig ég . . . (Mjallhvítarkistan, bls. 25). Sú „neyð“ mannsins, sem hér um ræðir, er einfaldlega fólgin í því að vera maður og vera knúinn til að spyrja þeirrar spurn- ingar, sem er eins og ofin í lif lians. Neyðin er ennfremur sú, að maðurinn finnur sig vera hjálparvana, týndan, „Austan Eden“, hann finnur sig vera i eyðimörk tilgangsleysisins. Spurningin um tilgang vaknar andspænis dauðanum: „Þa streymir sú hugsun um oss sem ískaldur foss“, segir Tómas Guðmundsson. Jón úr Vör orðar hina „ísköldu hugsun“ á þessa leið; 300
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84

x

Eimreiðin

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.