Ægir - 01.01.1992, Síða 51

ÆGIR
43
1/92
svipað hjá báðum kynjum í hvoru
sýninu fyrir sig. í mars var fiskur-
inn á stigi IV, þ.e. nýlega
hrygndur en í nóvember á stigi II,
þ.e. hrogn og svil voru að
þroskast. Þetta bendir til þess að
búrfiskurinn í Norður Atlantshafi
hrygni að vetrarlagi eins og við
Ástralíu og Nýja-Sjáland, þ.e. hér
í ca jan.-mars, en þar í júní-
ágúst.'
Enginn fiskanna var með út-
hverfan maga. Hins vegar var
innihald yfirleitt lítið og mikið
melt svo erfitt var að greina hver
fæðan hafði verið. Af því sem
greina mátti, var mest um krabba-
dýr (djúprækju) og leifar af fiskum
t.d. laxasíldum.
Reynt var að ákvarða aldurinn
með því að rýna í kvarnirnar
(mynd 1). Þær eru mjög erfiðar
viðfangs. Við reyndum við þetta
nokkur okkar á Hafrannsókna-
stofnun. Niðurstaðan var sú, að
við töldum að sumar kvarnirnar
væru alfarið óhæfar til aldursák-
vörðunar og vorum sammála um
að vafasamt væri að hægt væri að
aldursgreina með hefðbundnum
aðferðum eftir kvörnum úr svona
stórum fiski. Breyting á sér stað í
kvörnunum þar sem okkur bar
saman um að fiskurinn væri 16-
20 ára. Ætla má að þessi breyting
eigi sér stað eftir að fiskurinn
hrygnir í fyrsta sinn, og gæfi þá til
kynna aldur við kynþroska á okkar
slóðum.
Það skal tekið fram að sýnin
voru of lítil til að draga af þeim
víðtækar ályktanir. Þó er rétt að
líta á eftirfarandi: Búrfiskurinn,
sem veiddist við ísland var mun
stærri (43-51 sm SL, meðal. 46,3
SL og um 3 kg að þyngd) en sá
sem veiðist við Nýja-Sjáland og
Ástralíu (30—40 sm SL, 1.5 kg að
þyngd), jafnvel þótt borið sé
saman við þann sérstaklega stóra
fisk (35-50 sm SL, ml 42 sm SL,
meðalþ. 2,4 kg) sem veiddust
undan SA-Tasmaníu.
Möguleikar á búrfiskveiðum
í N-Atlantshafi
Sovéskar rannsóknir greina frá
að veiðst hafi nokkrar tylftir af
búrfiski, allt að 60 sm löngum, í
apríl 1964 undan V-Grænlandi á
620-680 m dýpi. Seinna hafi þeir
veitt einstaka fiska 15-30 sm
Nynd /. Búrfiskkvarnir eru all frábrugönar í útliti frá þvi sem viö eigum aö
venjast. Kvörnin til vinstri er úr 62 sm búrfiski en sú til hægri úr 46 sm djúpkarfa.
Ljósm. Gunnar B. Guðmundsson.
langa á miklu dýpi við ísland, V-
Grænland og á djúpslóðinni
vestur af Hebridseyjum og írlandi.
í N-Atlantshafi er fyrst vitað um
meiriháttar afla vestur af Bret-
landseyjum í byrjun áttunda ára-
tugarins. Hann fékkst við togveiði-
tilraunir á miklu dýpi. Á árunum
1978 og 1979 lönduðu þýskir
togarar nokkrum tugum tonna af
búrfiski í Þýskalandi og fengu gott
verð fyrir. Þennan búrfisk veiddu
Deir í tengslum við blálönguveiðar
á 800-900 m dýpi í „vestur-
evrópska landgrunnshallanum". I
togveiðitilraunum á miklu dýpi
(1000-1500) á Rockall-Porcup-
ine svæðinu árin 1983 og 1984
varð vart við búrfisk, en aðeins
fáeina fiska, 11-36 sm SL að
lengd. Frakkar hófu búrfiskveiðar
á árinu 1991 sennilega á þessu
svæði.
Sé náttúra þessa fisks að safnast
saman í hlíðum neðansjávarfjalla
hafdjúpanna, þá kynnu að vera
ýmsir möguleikar fyrir hendi í N-
Atlantshafi, t.d. á Reykjaneshrygg.
Það er þó vafasamt, að við getum
búist við uppgangi í veiðum eins
og í Ástralíu og á Nýja-Sjálandi.
Hér hefur víða verið reynt og veitt
á 800-1000 m dýpi, án þess að
rekast á búrfisk að ráði. Svæði
það, sem hann hefur veiðst á hér
við land virðist mjög takmarkað.
Þess vegna er frekar að vænta
megi þess að hann verði einhver
kærkomin búbót eða viðauki við
annan afla.
Kynþroskastig fisksins sem hér
veiddist í mars bendir til þess, að
hann hafi hrygnt ekki mjög langt
undan. Hrygningastöðvar hljóta
að vera einhversstaðar við land-
grunnshallann í norðanverðu N-
Atlantshafi. Það er einmitt á
hrygningartímanum sem aðalveið-
in fer fram við Ástralíu og Nýja-
Sjáland þar sem hann safnast
saman við einstaka tinda. Rétti
tíminn til að leita að hrygnandi
búrfiski á okkar hafsvæðum myndi